Hoe bevorder je het sociale klimaat in de klas? De vier fasen die een groep doorloopt beschreef ik in de vorige blog in deze serie over mentorentaken. Het begin van het schooljaar leek me een goed moment voor een blog met voorbeelden van hoe je deze fasen uitwerkt om van de klas écht een groep te maken!
Hieronder geef je ik per fase een aantal ideeën mee die je morgen al kunt inzetten in je les. Ik verwijs daarbij naar lesmateriaal van Tumult dat voor iedereen beschikbaar is. Het lesmateriaal voor sociaal-emotionele vaardigheden hebben we de afgelopen twee jaar vernieuwd. Kant-en-klare lessen met werkvormen om het sociale klimaat in de klas positief te bevorderen zijn hiervan het resultaat. Veel van die lessen sluiten aan bij de fasen van groepsontwikkeling. Maar ook met de gratis lesbrieven die we elke paar weken versturen heb je lesactiviteiten in handen die jou als mentor helpen het leef- en leerklimaat te bevorderen.
Fase 1 Oriënteren
Een goede start is superbelangrijk. De eerste week op school is dan ook dé kans om met elkaar een leuke groep te vormen. Een belangrijk onderdeel daarvan is kennismaken. De allereerste lessen van het lesmateriaal voor sociaal-emotionele vaardigheden besteden hier dan ook aandacht aan. Als je deze methodes (nog) niet op school gebruikt, geen probleem! Het eerste hoofdstuk Kennismaken van elk abonnement kun je online bekijken:
Klik op de titel van een abonnement hieronder om het hoofdstuk Kennismaken te zien voor dat niveau in leerjaar 1. Daarin staan onder meer lessen om je klasgenoten te leren kennen, de schoolregels te leren en om afspraken te maken met de klas:
- Tumult in de brugklas – Sociaal-emotionele vaardigheden 1 vmbo
- Tumult in de brugklas – Sociaal-emotionele vaardigheden 1 vmbo-t/havo
- Tumult in de brugklas – Sociaal-emotionele vaardigheden 1 havo/vwo
Klik op de titel van een abonnement hieronder om het hoofdstuk Kennismaken te zien voor dat niveau in leerjaar 2. Je vindt dan de lessen Hoe start je het jaar goed als klas? en Hoe leer je je klasgenoten beter kennen?
- Tumult in de tweede – Sociaal-emotionele vaardigheden 2 vmbo-t/havo
- Tumult in de tweede – Sociaal-emotionele vaardigheden 2 havo/vwo
Fase 2 Presenteren
In de lessen van het hoofdstuk Samenwerken wordt hier ook al aandacht aan besteed (zie hierboven). Wil je meer? In Tumult Free voor klanten vind je de lesbrief Dit zijn mijn regels. Leerlingen ontdekken hiermee hoe onduidelijk het is als er geen regels zijn en bedenken hun eigen regels. De uitbreiding op de lesbrief vind je hier.
Fase 3 Normeren
Dit is een fase van relatieve rust, maar daarvoor nog geen reden om achterover te hangen! Deze fase biedt juist een kans om positief te blijven met elkaar. Een leuke manier om dat te doen is door middel van het Complimentenkwartet te spelen waarin leerlingen vier complimenten krijgen van hun klasgenoten.
Fase 4 Presteren
Presteren is de fase van het goede werkklimaat, aandacht voor de ander en samenwerking, zoals in deze blog beschreven. Twee lesbrieven (alleen beschikbaar in Tumult Free voor klanten):
- ’t Is maar net hoe je het bekijkt: Met deze lesbrief bekijken leerlingen het vak dat ze het stomst vinden als een uitdaging en laten ze zich daarbij helpen door hun klasgenoten en de docent van dat vak. Ze leren dat positiviteit echt werkt. De uitbreiding op de lesbrief vind je hier.
- De laatste loodjes: Met deze lesbrief helpen leerlingen elkaar met iets waar ze tegenop zien (aan het einde van het schooljaar). Bijvoorbeeld die ene herkansing of de toetsweek. De uitbreiding op de lesbrief vind je hier.
Fase 5 Evalueren
Als het einde van het schooljaar aanbreekt is het tijd om het jaar goed met elkaar af te sluiten. Met de lesbrief Ren de zomer in! sluit je het jaar af met een leuk en leerzaam spel.
Ook later in het schooljaar kun je aan groepsvorming werken. Zit de klas even in een dipje? Of is je klas juist een heerlijke groep om mee te werken? Je kunt altijd werken aan thema’s zoals:
- Kennismaken
- Samen leven
- Zelfvertrouwen
- Communiceren
- Conflicten voorkomen en oplossen
Benieuwd naar de andere sociaal-emotionele lessen rond deze thema’s? Bekijk ons lesmateriaal of blader door onze proefexemplaren in de webshop.
