Alain de Botton: over kunst en leren

Een van m’n beste vrienden is niet zo’n optimist als ik. Terwijl ik alles welgemoed ervaar, is hij meer van het cynische soort: ‘zo goed zijn mensen niet en zo leuk is het leven niet’. Daarom is hij juist mijn vriend en ik de zijne: we vullen elkaar liefdevol aan en onze verschillen verwarmen ons en geven inzicht.

Een tijd geleden, toen ik pleitte voor ‘geïnspireerde zelfsturing’, ‘werken in een flow’, attendeerde hij me op het filmpje ‘On pessimism’ van Alain de Botton:

Dat sprak aan! De Botton vertelt op een ontwapende, humoristische en nuchtere manier over de werkelijkheid. Het leven is geen feest. Het idee dat je bijvoorbeeld voor de lol werkt, klopt over het algemeen niet: mensen werken omdat ze geld nodig hebben, zo simpel is het!

Het interessantste van mijn nadere kennismaking met de Botton: veel van wat hij vertelt, houdt direct verband met leren. Er zijn daarom drie redenen om hem en zijn activiteiten te attenderen in deze blog:

1. In het Rijksmuseum loopt tot 7 september 2014 het project ‘Art is Therapy‘. In dit project voegt de Botton, samen met zijn collega John Armstrong, teksten toe aan 150 kunstwerken. Hun tekstuele toevoegingen leggen een verband ‘met het gewone leven’. Zo probeert hij het leven van de kijkers te verbinden met de kunstwerken. Het interessante voor mensen die zich bezig houden met leren (zoals ik): is dit niet een mooi voorbeeld van een ‘betekenisvolle leeromgeving’?

2. In de NRC van 17/18 mei schrijft de Botton (mede n.a.v. de tentoonstelling in het Rijksmuseum) over onder andere de vraag waarom gedragsverandering zo moeizaam verloopt, waarom mensen zo moeizaam leren. Die vraag komt bekend voor! De verklaring van de Botton: zonder geheugensteuntjes, motivatie en aanmoediging komen mensen niet verder en blijven ze vasthouden aan hun oude gewoontes. Oftewel: je kunt je leerlingen wel vertellen wat ze moeten doen, en die leerlingen weten dat dan ook wel. Maarrrr: er gebeurt dan nog niet veel! Als je wat wilt veranderen moet je als docent blijven herhalen (en liefst met aansprekende visuele voorbeelden), je moet zoeken naar wat motiveert en last but not least: blijven aanmoedigen om het beter te doen!

3. En als je over leren en leven praat is het bijzonder dat Alain de Botton zelf ook een school oprichtte: The School of Life. Hij wil in deze scholen (want er zijn inmiddels in meerdere steden dergelijke scholen opgericht) een plaats creëren waar vragen van het leven van alledag wordt behandeld en verdiept met behulp van- en aan de hand van de grote (filosofische) ideeën uit de geschiedenis.

Met zijn ideeën en projecten stimuleert De Botton: zowel om met beide benen op de grond en in het leven van alledag te blijven als om continu te leren. Wat nemen we mee voor betere schoolorganisaties en betere lessen?

Foto: szczel