Beoordeel jij een boek op z’n cover? Klik je weg als je op een drukke, onoverzichtelijke website komt? Haak je af bij een PowerPoint met slides vol tekst, bullets en ondoorgrondelijke grafieken? Ik moet eerlijk bekennen: ik wel. Ik ben gevoelig voor een prettig uiterlijk. En wat blijkt: ik heb de wetenschap aan mijn zijde!
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de meeste mensen informatie die makkelijk te verwerken is, positiever beoordelen. Dat lijkt misschien een open deur, maar het heeft interessante implicaties voor de manier waarop je leermateriaal ontwerpt. Een helder visueel ontwerp zorgt dat je leerlingen de leerstof soepel verwerken. Het resultaat: een positieve leerervaring! Zeven tips om je op weg te helpen:
1. Werk met een format
Eén van de uitkomsten uit de onderzoeken is dat mensen herkenbare beelden en patronen prefereren boven onbekende. Maak daar gebruik van door met een vast format te werken. Leerlingen weten dan wat ze kunnen verwachten en dat bevordert het leren. Zo doen we dat bij Tumult ook. We werken bijvoorbeeld met een vast format voor onze tweewekelijkse lesbrieven.
2. Onderscheid verschillende soorten informatie
Ieder leermiddel bevat verschillende soorten informatie, zoals navigatie, tekst, bronnen en opdrachten. Het bevordert de begrijpelijkheid als die onderdelen duidelijk onderscheiden zijn door te werken met kaders en markeringen. In het infoblad van leermiddelen VO zie je daar verschillende voorbeelden van.
3. Gebruik pictogrammen
Plaatjes zijn voor het brein gemakkelijker te verwerken dan tekst. Ik schreef al eerder een blog over efficiënt beeldgebruik. Daarnaast is het slim om pictogrammen in te zetten als herkenningspunten: ‘dit is een opdracht’, ‘dit is belangrijke informatie’ etc. Er zijn allerlei handige sites waar je (vaak gratis) pictogrammen en icoontjes kunt vinden.
4. Comic sans?! Liever niet!
Comic sans lijkt één van de meest favoriete lettertypes onder docenten. Voor de fans dit filmpje, maar als je serieus genomen wilt worden: gebruik het niet! Vermijd hoe dan ook lastig leesbare lettertypes. Voor webteksten kies je het beste een herkenbare schreefloze letter, zoals Verdana, Helvetica of Arial. Voor geprinte materialen kun je ook een schreefletter nemen, zoals Times New Roman of Bookman.
5. Beperk je kleurenpalet
Goed kleurgebruik ondersteunt het leren. Iedereen snapt dat je beter geen gele tekst op een witte achtergrond kunt zetten, of blauw op zwart. Dat komt de leesbaarheid niet ten goede. Vermijd ook schreeuwerige kleuren of veel verschillende kleuren door elkaar. Kies liever voor een rustig en beperkt kleurenpalet. Meer weten? Blader eens door deze inleiding in de kleurentheorie om ideeën op te doen.
6. Structureer je tekst
Structuur helpt je niet alleen om helder te schrijven, het heeft ook een visuele functie. Met tekstblokken, titels en tussenkopjes breng je organisatie aan in een tekst. Voor leerlingen is de stof zo makkelijker te verwerken. Zorg ook voor voldoende witruimte, waar het oog even kan rusten. Bijvoorbeeld door niet te veel tekst op één pagina te zetten en een ruime regelafstand te kiezen.
7. Minder is meer
Als je eenmaal bezig bent, is het verleidelijk om helemaal los te gaan met effecten in je PowerPoint, geinige plaatjes, gekleurde achtergronden, verschillende lettertypes… Pas daarmee op, want te veel afleiding staat effectief leren in de weg. Creëer rust op een pagina en voorkom ruis, bijvoorbeeld door te werken volgens de methode van ‘subtractive visual design’. Oftewel: laat weg wat weg kan.
Hoeveel aandacht besteed jij aan het visuele ontwerp van een leermiddel?
