Gewoon met elkaar praten. Geen doelen, geen deadlines, gewoon zitten, tijd nemen, luisteren en gedachten bespreken. Ik genoot van deze zomer en had tijd om te praten en te denken. Met mijn collega’s Marc van Maastricht, Emma Paul, Arnoud Kuijpers en Sander van Acht zat ik op een hete namiddag in juli op het plein waarboven het kantoor van onze Tumult Groep zetelt. Het plein van café-restaurant Studio K: een ideale plek om op een lome zomerse namiddag te praten over wat ons bezighoudt.
Het bijzondere van deze namiddag (en de reden om er -toch- deze blog aan te wijden) is de conclusie dat er iets lijkt te broeien in onderwijsland en dat er iets op gang is. Schooljaar 15-16 kan een doorbraakjaar worden met aandacht voor ‘relaties’ en met de mogelijkheid om een school te organiseren op basis van ‘groei’ in plaats van op eindexamens.
Relaties?
Marc vertelt over zijn drive om te ‘bouwen aan de wereld’, om jonge mensen te begeleiden naar nieuwsgierigheid en een kritische en zelfstandige kijk op het leven. Als docent en als trainer is het altijd de uitdaging om beweging te krijgen, om ‘ze mee te nemen’. Sander praat over ‘vrienden maken’ en het belang van die vaardigheid bij succes in leren. Zijn drie jonge zonen zijn zo verschillend: zou degene die vrienden bij de vleet heeft makkelijker leren dan de zoon die meer op zichzelf is? En Arnoud maakt duidelijk dat het het feitelijk gaat over contact, over de kick voor de docent om vanuit dat contact de ontwikkeling van een leerling op gang te brengen. Als docent op de HU en als programmaleider van Edutrainers vertelt Emma over het enthousiasme dat ze in haar carrière meemaakte op momenten dat ze met een hele groep leerlingen in een flow komt. Ter sprake komt ook het boek dat Sander leest: John Hattie’s Visible learning for teachers. Er zijn veel dingen te zeggen over de (on)mogelijkheid om te bepalen wat wel en wat niet werkt in onderwijs. Maar Hattie’s onderzoek geeft wel aantal duidelijke punten: zitten blijven werkt bijvoorbeeld helemaal niet, en een goede relatie tussen een docent en leerling (waarbij de docent vol vertrouwen en verwachting is) blijkt een cruciale succesfactor.
Organiseren op basis van groei?
Waarom moeten alle leerlingen op hetzelfde moment examen doen? En waarom worden leerlingen en scholen vooral afgerekend op die examenresultaten? Ondanks de hitte komt er irritatie op tafel: elke ontwikkeling van onderwijs wordt gedwarsboomd door een rigide systeem waarin de enige echte meetfactor feitelijk de eindexamenresultaten zijn. Elke organisatie wordt per definitie uiteindelijk gevormd door de gehanteerde meetfactoren. Zolang het eindexamen de norm is, zal een onderwijsorganisatie nooit veranderen. Arnoud expliciteerde zijn gedachten over de ideale schoolorganisatie al eens eerder op deze blog. We worden enthousiast, want het gaat toch over groeien, over leren en ontwikkelen, en toch niet over cijfers en eindexamens?! En als het gaat over groei, dan moet je groei meten!
Geloof in groei
En over groei gesproken: op tafel komt de theorie over de ‘fixed- en growth’ mindset. Hij is ontwikkeld door psychologe Carol Dweck en onder andere gepresenteerd door AZ-jeugtrainer Bart Heuvingh. Het is de onderbouwing van geloof in groei met uitleg over hoe je kunt concretiseren. Het gaat over de nadruk op ‘beter te presteren dan de vorige keer’ en niet op het halen van je eindexamen!
Waar we uiteindelijk enthousiast van worden: het lijkt erop alsof steeds meer docenten en schoolorganisaties in beweging komen, dat er een stroom op gang is. Dat er een nieuwe generatie leerlingen, docenten en managers aan het werk is die werkt vanuit goede relaties en aan een schoolorganisatie die zich richt op groei. Wordt het een doorbraakjaar? Volgende zomer praten we verder…
