We zien ze wel eens langskomen op het journaal of in de krant: belangenclubs voor het onderwijs. Tientallen zijn het er. Maar waar staan ze precies voor en hoe brengen ze dat ten uitvoer? In deze blogserie belichten we de meest spraakmakende organisaties die het onderwijs een warm hart toedragen. In de tweede blog in deze serie: Presley Bergen van BON, Beter Onderwijs Nederland.
Mensenrecht
Beter Onderwijs Nederland, het klinkt bijna als een leus op een spandoek, als aansporing om direct actie te ondernemen in eigen land. Presley vindt zelfs dat goede scholing voor jongeren een mensenrecht is. Wat is dat goede onderwijs dan? Volgens BON is dat onderwijs dat verzorgd wordt door vakinhoudelijk hoog opgeleide docenten aan zoveel mogelijk homogene groepen. Soms is het goede af te leiden uit het slechte. Zo ook in dit geval. BON neemt duidelijk stelling tegen een aantal onderwijsontwikkelingen.
Bedrijfje spelen
‘De managementcultuur in het onderwijs is de oorzaak van veel problemen daar. Die managementmentaliteit is een veelkoppig monster: er is niet één probleem aan te wijzen en er is ook niet één oorzaak. Vroeger bestond er een ‘open eind declaratie’ in het onderwijs. Scholen moesten aan het eind van het jaar hun gemaakte kosten declareren bij de overheid. Sinds dit systeem is vervangen door het ‘lump sum systeem’, zijn de problemen begonnen. Scholen kregen veel meer vrijheid om hun geld te besteden zoals zij dat willen. Dat betekent dat veel scholen voor bedrijfje gingen spelen. En bij zo’n bedrijfscultuur hoort een hele laag van bestuur. Het probleem is dat deze bestuurslaag totaal geen contact heeft met de maatschappij. En erger nog: zo’n bestuur heeft geen bal verstand van onderwijs. Ze weten alleen dat ze geld krijgen voor elke afgestudeerde leerling. Het is niet voor niets dat veel hbo’ers zo slecht opgeleid zijn. Zij ontvingen een opleiding die inhoudelijk de kennis van een mbo’er van twintig jaar geleden niet overstijgt.’
Bestuurslid bij BON
Presley combineert zijn bestuursfunctie met een baan als docent Nederlands. ‘Ons bestuur bestaat uit mensen die allemaal leraar zijn of leraar zijn geweest. Bestuurslid zijn bij BON kost me vele uren en ik maak nogal wat reiskosten. Je hoort mij niet klagen hoor! Ik doe het puur omdat ik van jonge mensen hou. Ik lees bijna iedere avond de mails die ik van docenten en ouders krijg. Ik verzamelen hun bezwaren en stel dat aan de kaak bij de politiek. We zijn de spreekbuis van docenten, studenten, leerlingen en ouders die streven naar goed onderwijs gegeven door vakmensen.’
Het bekendste bestuurslid van BON is waarschijnlijk filosoof Ad Verbruggen, mede-oprichter van BON. Op de blog van de site laat hij zich regelmatig uit over de – in zijn ogen – slechte onderwijsontwikkelingen. Ook Presley Bergen laat regelmatig van zich horen in de media, en daar is hij trots op: ‘Met mijn bestuursfunctie hangt samen dat ik regelmatig op televisie te zien ben. Bijvoorbeeld in het VPRO programma De Slag om Nederland (voor Presley kijk vanaf 8.40) om een misstand op het Arcus College aan de kaak te stellen. Deze ROC in Limburg gebruikte geld dat was bestemd voor docenten om een peperduur nieuw gebouw te financieren. Na deze uitzending viel de ene na de andere schoolorganisatie door de mand. Veel schoolleiders bleken een geheime dubbelfunctie als vastgoedmagnaat te hebben.’
Competentiegericht onderwijs
Door te focussen op vaardigheden, zet Tumult zet zich in voor het competentiegericht onderwijs. Niet iedereen is een liefhebber van dit ‘nieuwe leren’. Presley Bergen bijvoorbeeld: ‘Ik vind het misdadig om kinderen hun eigen leerweg te laten bepalen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat kinderen tot zelfs begin twintig jaar zelf nooit leerstructuren kunnen bepalen. Het competentieonderwijs heeft niets te maken met het ontwikkelen van competenties bij mensen. Velen die competentiegericht onderwijzen hebben geen idee wat ze doen. Het Nieuwe Leren is uitgevonden omdat het onderwijs leuk moet zijn. Daarbij komt dat het een slimme en snelle manier was om kosten te besparen op de werkvloer in het onderwijs. Deze nieuwe manier van leren, ook wel competentiegericht leren, is uitgevonden door een klein groepje mensen met idealen. In de praktijk werkt het niet. Lessen worden al jaren volgens een vast concept gegeven: een persoon die veel kennis heeft, brengt dit over op zijn leerlingen. Dat werkte in de tijd van Socrates al zo, waarom zou het dan nu ineens niet meer deugen? Leerlingen zijn niet in staat zelfstandig te werken, die hebben sturing nodig; iemand die ze vertelt wat ze moeten doen.’
Volgen, niet leiden
Als je onderwijs niet moet veranderen omdat het al jaren zo gaat, dan kun je het tij ook nooit keren. Hoe ziet Presley dat? ‘De taak van het onderwijs is niet om de maatschappij te veranderen, maar om de maatschappij te volgen. Veranderingen zijn geen probleem, zolang je weet dat een verandering succesvol is. Daarom pleit ik ook voor veel meer pilots, zodat de idealen van een klein groepje mensen niet meteen de onderwijsrealiteit worden.’
Hart voor de zaak
‘Ik klink misschien wat kritisch, maar ik draag het onderwijs een warm hart toe. We hebben geweldig slimme kinderen die het allerbeste onderwijs verdienen.’
Hoe kijk jij ertegen aan? Kun je je vinden in de mening van Presley? Ik hoor het graag in een reactie!
Beeld bovenin: Pink Sherbet Photography
