Kort geleden las ik een artikel van De Correspondent dat prachtig aansluit op deel 1 van de blogs over discussiëren in de klas. Het gaat over Terra Nova Minimaatschappij, een spel waarmee leerlingen op een zinvolle en uitdagende manier kunnen oefenen met discussiëren. Ben jij benieuwd hoe je dit spel met je klas speelt? In deze blog leg ik uit hoe je dat doet!
Hoe speel je het?
De Correspondent noemt Terra Nova Minimaatschappij onderdeel van een nieuwe vorm van onderwijs: het burgerschapsonderwijs. Het spel laat leerlingen van zowel het basis- als het voortgezet onderwijs nadenken over een nieuwe wereld. Dat doen ze door te discussiëren over hoe een nieuw in te richten eiland eruit moet komen te zien. Hierbij krijgen de leerlingen een speelbord waarop een eiland, tien eilandbewoners, twee palmbomen, drie kokosnoten, drie meren en drie kampen getekend zijn.
De leerlingen moeten bij het inrichten van het eiland in groepjes nadenken over allerlei ethische kwesties. Wie mag de leider van het eiland zijn? Wie moeten er werken? Wie hoeven er niks te doen? Werkt iedereen samen of werkt ieder voor zich? Woont iedereen dicht bij elkaar of juist ver van elkaar af? Alleen al door over zulke vraagstukken na te denken ontstaat er binnen de groepjes discussie. Maar wanneer je als spelleider de leerlingen nog lastigere kwesties voorlegt barst de discussie pas écht los! Mooie voorbeelden van zulke vraagstukken:
- Een van de bewoners heeft twee grote vissen gevangen. Moet hij die delen of mag hij die zelf houden?
- Er is iemand ziek en hij kan daardoor niet meer werken. Krijgt hij nog wel eten? En zo ja, hoelang?
- Door de kokosnootmachine van het eiland is een ander eiland overstroomd. De bewoners van het andere eiland komen nu naar ons eiland toe. Mag dit?
- Er is iemand ziek geworden door het eten van een vis die door een andere eilandbewoner is gevangen. Wat te doen?
- Een van de eilandbewoners, Dirk, heeft heel hard gewerkt, waardoor hij heel veel vissen heeft gevangen. Hij wil deze niet delen met de andere eilandbewoners. Jaap, een andere eilandbewoner, heeft ook heel hard zijn best gedaan, maar het is hem niet gelukt om vissen te vangen. Als hij niet snel iets te eten krijgt zal hij sterven. Een van Jaaps vrienden wil voor hem een paar vissen van eilandbewoner Dirk nemen, zodat Jaap niet sterft. Mag dit?
- Twee eilandbewoners hebben ruzie, omdat de ene een groter kamp heeft dan de andere. Wie heeft er meer recht op ruimte en waarom?
De leerlingen moeten in hun groepje de eilandwetten bepalen waarmee deze vragen kunnen worden beantwoord. Het is niet gek als leerlingen verschillende meningen hebben over deze lastige kwesties. De Minimaatschappij is dan ook een uitstekende manier om leerlingen te laten oefenen met discussiëren. Bijkomend voordeel is dat ze ook een krachtige mening vormen over belangrijke kwesties in de samenleving.
Aan de slag
Beginnen de ideeën al op te borrelen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan! In de vorige blog legde ik uit hoe je een discussie goed leidt. In onze Studiekaart Discussiëren lees je nog eens welke stappen er gezet moeten worden.
Behandel een of meerdere (voorbeeld)kwesties en doorloop daarbij alle stappen van het discussieproces. Op die manier begeleid je je leerlingen en begrijpen zij waar ze mee bezig zijn. Dit zijn voorbeelden van de stappen die je met je leerlingen kunt doornemen en vragen die je leerlingen zichzelf bij een stap kunnen stellen:
- Bepaal je standpunt, bijvoorbeeld: ik vind dat je nooit mag stelen van iemand anders.
- Bedenk goede argumenten, bijvoorbeeld: het is niet eerlijk om degene die harder heeft gewerkt te dwingen zijn vissen te delen, ook niet als de ander ziek is.
- Controleer je argumenten met vragen als: kloppen mijn argumenten? Zijn mijn argumenten te controleren?
- Verdedig je standpunt en stel jezelf de vraag: waarom ben ik voor of tegen de stelling?
- Luister naar de argumenten van anderen.
- Wees kritisch en stel jezelf de vraag: klopt het wat hij of zij zegt? Kan ik zijn of haar argumenten controleren?
- Formuleer je conclusie door jezelf de vraag te stellen: wat is mijn uiteindelijke standpunt en hoe kan ik dit helder vertellen? Tip: Hierbij mag je terugkomen op je eigen standpunt als je denkt dat de ander misschien toch gelijk heeft.
Vaardigheden
Vergeet niet je leerlingen mee te geven dat ze niet persoonlijk moeten worden in de discussie: iedereen mag zijn of haar eigen mening hebben en geen enkel antwoord is fout. Het zal ongetwijfeld gebeuren en dat geeft direct aan waarom leerlingen zo veel aan discussiëren kunnen hebben. Ze doen natuurlijk nieuwe kennis op en leren een mening vormen, maar werken ondertussen ook aan allerlei andere studie- en sociaal-emotionele vaardigheden. Denk aan presenteren, omgaan met emoties en vooroordelen voorkomen. Het blijft voor leerlingen nodig om met lesmateriaal individueel te werken aan zulke vaardigheden, maar het is heel mooi dat er in spelvorm zo veel samenkomt. In ons lesmateriaal zitten er dan ook veel activerende werkvormen.
Wil je weten op wat voor andere leuke manieren je met de klas aan vaardigheden kunt werken? Houd dan in het nieuwe schooljaar onze lesbrieven in de gaten. Kun je niet wachten? Kijk dan bijvoorbeeld naar deze uitbreiding op een lesbrief: https://www.tumult.nl/uitbreiding-lesbrief-als-minister-was-dan-zou-alles-anders/.
Veel succes!
