7 neuromythes die veel docenten geloven

De wondere wereld van het hersenonderzoek heeft veel nieuwe kennis opgeleverd over hoe wij denken en leren. Maar al dat onderzoek heeft ook tot gevolg dat er veel onzin over te lezen is. Wat geloven docenten en andere onderwijsprofessionals van al die ‘neuromythes’? En wat geloof jij?

Neuromythes zijn verkeerde ideeën over onderwijs en leren, die ontstaan door verkeerd getrokken conclusies uit hersenonderzoek. Stel je maar eens voor: een onderzoek heeft aangetoond dat je ’s nachts informatie verwerkt en herstructureert, waardoor je nieuwe inzichten kan opdoen. Op social media lees je vervolgens: ‘Leg je studieboek onder je kussen als je gaat slapen, en de volgende dag ken je alles!’. En zo zijn er nog veel meer neuromythes: 

Mythe 1: Verschillen tussen leerlingen kunnen verklaard worden door een dominante linker- of rechterhersenhelft

Uit onderzoek blijkt dat 80% van de docenten gelooft dat een leerling vooral leert met zijn linker- óf rechterhersenhelft. Duizenden fMRI hersenscans hebben deze mythe sterk ontkracht: je leert met beide hersenhelften. De ene helft is alleen wat actiever bij het ene cognitieve proces dan de andere helft, en andersom.

Mythe 2: Je gebruikt maar 10% van je brein

Meer dan de helft van de ondervraagde docenten denkt dat je maar zo’n 10% van je hersencapaciteit gebruikt. Raad ‘s: het is onzin! Toch is dit een behoorlijk hardnekkig gerucht. Waarschijnlijk omdat het een geruststellende gedachte is dat je 90% van je hersencapaciteit nog niet in gebruik hebt. De mythe wordt ook ‘gebruikt’ als verkooptruc om producten te verkopen waarmee je je hersenen kunt trainen.

Mythe 3: Kinderen en jongeren hebben een slechtere aandacht na het eten/drinken van suiker

De helft van de docenten denkt dat kinderen minder oplettend zijn in de les als ze suikerrijke snacks of drankjes op hebben. Dit verhaal komt waarschijnlijk voort uit de onduidelijke link tussen suikerinname en ADHD. Dat die link bestaat is overigens ook niet officieel vastgesteld. Dat suiker slecht voor je is, wel. Dus zoveel mogelijk vermijden blijft het advies!

Mythe 4: Leerlingen halen betere resultaten als ze les krijgen in hun eigen leerstijl

Misschien denk je bij deze mythe ‘huh, echt niet?’. Je bent niet de enige: ruim 90% van de docenten gelooft ook dat ze hun lesmethodes het beste kunnen aanpassen op de leerstijlen van hun leerlingen (auditief, visueel etc.). Er is alleen geen wetenschappelijk onderzoek dat dit ondersteunt. Waar komt het idee dan vandaan? Er is wel bewezen dat leerlingen een voorkeur hebben voor de manier waarop zij informatie ontvangen.

Lees ook ‘Leerstijlen bestaan niet‘

Mythe 5: Als je minder water drinkt, dan krimpen je hersenen

Naar mijn mening is dit één van de meest bizarre neuromythes… 15 tot 25 procent van de docenten schijnt te geloven dat het brein krimpt als leerlingen niet 6 tot 8 glazen water drinken. Niks van waar!

Mythe 6: Sporten verbetert de communicatie tussen de twee hersenhelften (en daardoor leren/intelligentie)

Je hoeft niet meteen een abonnement op de sportschool af te sluiten. Wat een opluchting (of teleurstelling?) voor 80-90% van de docenten! Er zijn zeker neurale paden die de linker- hersenhelft verbinden met de rechterhersenhelft en andersom, maar sporten (cross-body/coördinatie-oefeningen) heeft geen invloed op de informatieoverdracht hiertussen.

Mythe 7: Er zijn kritieke leerperiodes in je kindertijd, waarna je bepaalde dingen niet meer kan leren

Zo’n 50% van de ondervraagde docenten gelooft dat er kritieke periodes zijn waarin bepaalde manieren van leren moeten plaatsvinden. Er zit een kern van waarheid in deze mythe, want kinderen zijn in bepaalde leeftijdscategorieën gevoeliger voor het aanleren van iets nieuws. Maar we kunnen ons hele leven nieuwe dingen blijven leren. Gelukkig maar!

Nog een paar andere neuromythes:

• Via je akoestische kanaal kan je tijdens je slaap nieuwe kennis leren (bijvoorbeeld door audio-opnames van woordenlijsten). Was het maar zo makkelijk!
• Klassieke muziek luisteren tijdens het studeren verbetert de leerprestaties. Oei, toch maar niet verklappen aan je leerlingen, muziekdocenten?
• Regelmatig cafeïne-houdende drankjes drinken verlaagt de alertheid. Nope!
• Leerproblemen kunnen niet verbeteren door aandacht te geven aan studievaardigheden. Je kunt de Tumult werkboeken dus rustig blijven gebruiken…

Bijzonder is dat het verschil tussen de cijfers uit onderzoek naar deze mythes in de onderwijswereld in 2020 nauwelijks verschillen van onderzoek in 2012. Hardnekkig zijn ze, die neuromythes! Wil je weten hoe Tumult leerlingen helpt optimaal te leren? Bekijk ons lesmateriaal Studievaardigheden!

Deze neuromythes en cijfers komen uit de onderzoeken:

• Dekker, S., Lee, N. C., Howard-Jones, P., & Jolles, J. (2012). Neuromyths in education: Prevalence and predictors of misconceptions among teachers. Frontiers in psychology, 3, 429.
• Hughes, B., Sullivan, K. A., & Gilmore, L. (2020). Why do teachers believe educational neuromyths?. Trends in Neuroscience and Education, 21, 100145.
• Grospietsch, F., & Mayer, J. (2020). Misconceptions about neuroscience–prevalence and persistence of neuromyths in education. Neuroforum, 26(2), 63-71.