Wekelijks kom ik op middelbare scholen en praat ik met directeuren, managers, docenten en leerlingen. Sommige bezoeken maken een blijvende indruk. Dat was het geval toen ik net voor de zomervakantie van 2013 op het Melanchthon in Bergschenhoek was.
Het schoolgebouw ligt op een kunstmatige heuvel en geeft het gevoel van een bijzondere plek. Als je de trap oploopt dan krijg je het gevoel dat je op weg gaat naar ‘hogere’ activiteiten. Ik was te vroeg en liep de hal in. Op de muur was met grote letters een bekende spreuk geschilderd. Een spreuk die ik jaren eerder al eens las, die me toen aansprak en die ik niet meer vergat: ‘Non scholae sed vitae discimus‘ van de Romeinse schrijver en filosoof Seneca.
Waar komt deze spreuk van Seneca vandaan? Daarover meer in deze blog. En wat is het verband met Melanchton? Daarover vervolg ik in blog nummer 2.
Meer weten? Bekijk de uitzending van Durven te denken over Seneca.
‘Non scholae sed vitae discimus’ komt uit ‘Brieven aan Lucilius’. In deze brieven (tegenwoordig zouden we dat blogs noemen :)) adviseerde Seneca zijn vriend Lucillius over diverse onderwerpen. In brief nummer 106 hekelde hij de houding van zijn vriend bij het doen van ‘wetenschappelijk’ onderzoek. Hij vond dat Lucilius te veel bezig was met overbodige details en zich onvoldoende bezig hield met waar het echt om gaat; het leven.
In werkelijkheid schreef Seneca het omgekeerde namelijk ‘Non vitae sed scholea discimus’, ‘de jeugd doet niet zijn best voor de toekomst maar alleen omdat de leraar het van hem vraagt’. En Seneca hekelde die houding, hij pleitte er juist voor om te leren voor het leven.
En juist dat leren voor het leven spreekt me zo aan. Daar gaat het om: onderzoeken, leren, ontwikkelen en het beste uit jezelf en je omgeving halen!
3 Responses
Geachte redactie,
Wat een goed idee om het standpunt van Seneca hier ten tonele te brengen. Complimenten.
Mijn nu 17-jarige (eigen)wijze zoon Tom, 5 atheneum, is al sedert jaren een fervent vertegenwoordiger van de opvatting dat het onderwijs in Nederland – en daarbuiten – te zeer op korte termijn doelen is gericht en veel meer plaats zou moeten inruimen voor het leren dat gericht is op het leven.
Helaas zien wij hier alleen maar achteruitgang: iedere nieuwe gedachte wordt onder de microscoop van de economie bekeken. Levert de idee niet direct geld op, dan wordt zij verworpen.
groet,
Peter Schoffelen
Beste Peter Schoffelen, dank voor je compliment, dat horen we graag! Klopt helemaal, volledig richten op korte termijn is onverstandig, maar is door de examendruk vrijwel onvermijdelijk. Het is prima dat leerlingen en docenten hard werken om examenresultaten te halen, maar dat mag niet het enige zijn. Het gaat, zoals Seneca zegt, over leren voor het leven en dat moeten we blijven propageren!
Ik zocht deze spreuk op, omdat ik hem tegenkwam boven de deur van het nieuw te openen lunchcafé Warmoes aan het Grote Kerkhof 6 in Deventer. Volgens mij vroeger het Burgerweeshuis.