Welke vaardigheden hebben vmbo-bk leerlingen nodig voor hun vervolgopleiding? En in hun verdere loopbaan? Als student Onderwijswetenschappen doe ik voor Tumult onderzoek naar vaardighedenonderwijs op vmbo-bk. Om erachter te komen welke vaardigheden vmbo-bk leerlingen nodig hebben en hoe je vaardigheden aanleert, ging ik met mbo-docenten in gesprek. Drie vaardigheden kwamen telkens weer terug: werknemersvaardigheden, zelfinzicht en zelfvertrouwen. In deze blog licht ik ze toe en geef ik je handvatten om te werken aan deze vaardigheden.
–> Download: Digitaal proefexemplaar LOB 3/4 bkg
Werknemersvaardigheden
Werknemersvaardigheden zijn belangrijk om jezelf staande te houden op de werkvloer. Leerlingen hebben deze vaardigheden nodig wanneer ze stage lopen. Het begint bijvoorbeeld al met het vinden van een geschikte stageplek. Een bedrijf opbellen kan namelijk best lastig zijn. Als ze eenmaal een stagebedrijf hebben gevonden is het ook handig dat ze weten hoe ze zich moeten gedragen op de werkvloer. Wat vraag je aan een collega tijdens de lunchpauze? Wat wordt er van je verwacht? En mag je op je mobiel zitten tijdens het werk? Ook is het handig dat ze weten dat ze van zich mogen laten horen. Bijvoorbeeld door aan te geven wat voor taken ze graag doen. Of door voor zichzelf op te komen als ze het ergens niet mee eens zijn.
Hoe besteed je als docent aandacht aan deze werknemersvaardigheden? Met rollenspellen kun je situaties uit het echte leven naspelen in de veilige omgeving van het klaslokaal. Laat je leerlingen een telefoongesprek naar een potentieel stagebedrijf voorbereiden. Welke vragen zouden ze stellen en wat willen ze uit het gesprek halen? Vervolgens oefenen ze de telefoongesprekken met elkaar.
Zelfinzicht
Zelfinzicht gaat over reflecteren op het eigen leerproces en het stellen van doelen. Dit helpt leerlingen verder in hun (school)loopbaan, omdat het de voortgang van hun ontwikkeling inzichtelijk maakt. Wanneer leerlingen bovendien inzien welke vaardigheden ze nodig hebben voor hun toekomst, motiveert dit om hiermee aan de slag te gaan. Eén docent geeft bijvoorbeeld aan: “Ze moeten eigenlijk ook een soort helikopterview hebben, waarin ze de connectie tussen de vakken en de praktijk zien.”
Bij het stellen van doelen is het belangrijk om met de leerlingen in gesprek te gaan. Help ze met het bedenken van de leerdoelen, maar wees ook betrokken bij het evalueren ervan. Wat kunnen ze doen om verder te komen met het leerdoel?
Zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen is het geloven in je eigen kunnen, waarderen wie je bent en het idee hebben dat je iets kunt leren. Dit zijn belangrijke voorwaarden voor een mens om zich te kunnen ontwikkelen. Het is van belang om dit vertrouwen bij de leerlingen te vergroten. Leerlingen met zelfvertrouwen zijn eerder geneigd om uitdagingen aan te gaan.
Als docent kun je het zelfvertrouwen van leerlingen vergroten door aan te geven dat ze niet aan het perfecte plaatje hoeven te voldoen. Leerlingen mogen inzien dat wat ze doen van waarde is. Ze hoeven niet bescheiden te zijn en mogen laten zien waar ze goed in zijn. Om aan zelfvertrouwen te werken is het van groot belang om een veilige sfeer te creëren waarin leerlingen durven te delen. Een mogelijkheid om dit voor elkaar te krijgen is door als docent zelf open te zijn en (kwetsbare) dingen te vertellen. Leerlingen nemen hier dan mogelijk een voorbeeld aan.
Volgende stap
Dit waren drie belangrijke vaardigheden voor vmbo die voortkwamen uit mijn gesprekken met mbo-docenten. Met alle inzichten uit mijn onderzoek ontwerp ik een demo/prototype voor vaardighedenonderwijs. Het product moet docenten en mentoren van vmbo-bk ondersteuning bij hun mentorlessen bieden. Wil je meedenken met mijn ontwerp? Of geef je graag feedback op het eindproduct? Of ben je gewoon nieuwsgierig naar het eindproduct? Stuur een mail naar astridmalschaert@tumultgroep.nl, dan praten we daar verder. Tot dan!
