Op een mistige koude decemberochtend in 2014 ontmoette ik op het Haarlemse Sterren College drie betrokken en bevlogen docenten die samen een nieuwe LOB lijn ontwikkelden. Julia de Jong, Ingrid Blankert en Sander Deitmers vormen samen LOIT (‘Loopbaan Onderzoek en Innovatie Team’) van het Sterren College Haarlem en ze nodigden me uit om eens te praten over mogelijke samenwerking bij de ontwikkeling van een schoolgebonden LOB lijn.
Zoals ik al schreef in deze blog over samenwerken begint een goed gemeenschappelijk project met een goed gevoel en kernachtige doelstellingen. En dat was aan de hand op die decemberochtend. Voor alle scholen die bezig zijn om zelf leerlijnen te ontwikkelen hierbij (ter lering ende vermaeck) het verloop van de samenwerking rondom LOB door het Sterren College met Tumult in zes stappen:
Stap 1 | doelstelling
Julia, Ingrid en Sander wilden de lopende LOB activiteiten van het Sterren College verbinden aan:
- lesmateriaal rondom de vijf competenties van LOB
- professionalisering van docenten bij het voeren van LOB gesprekken
- twee bewijsstukken bij vier van de vijf competenties
- een papieren LOB dossier met daarin alles wat leerlingen maakten en de bewijsstukken.
- beoordeling van LOB competenties met twee LOB gesprekken per jaar
Na dit eerste gesprek maakten de docenten een keuze tussen Qompas en Tumult. De manier van samenwerken, de mogelijkheid om schoolgebonden materiaal te maken en de inhoudelijke aspecten van het materiaal maakten keuze voor Tumult een logische. Dat leidde tot ongeveer 10 werksessies tot de zomer van 2015.
Stap 2 | doelgroep
Het Sterren College maakte een duidelijke keuze en zet daar vol op in: iedereen doet mee, alle leerlingen en (bijna) alle docenten.
Dat betekende concreet dat het project ging over:
- ongeveer 800 leerlingen die structureel aan LOB gingen werken, op een manier die volledig aansluit bij de school.
- alle vier de leerjaren, op alle aangeboden vmbo niveaus.
- ruim 60 docenten die een nieuwe rol als LOB coach kregen en LOB lessen gingen geven.
- gezamenlijke contentontwikkeling van drie docenten van het Sterren College en twee contentontwikkelaars van Tumult die verantwoordelijk werden voor het aanleveren van het lesmateriaal.
- productie van printing on demand door Tumult: de leerlingen werken met papieren mappen.
Stap 3 | productie lesmateriaal
Twee werelden moesten samengebracht worden. Een paar onderdelen waarmee rekening gehouden moest worden:
- Het lesmateriaal. Het Sterren College heeft eigen LOB projecten en opdrachten die opgenomen moesten worden in het programma. Tumult heeft een enorme hoeveelheid LOB lesmateriaal tot haar beschikking. Van filmpjes en praktische opdrachten tot lessen en lesbrieven die verwerkt moesten worden in het lesmateriaal. De doorlopende leerlijn moest bewaakt worden en de lessen moesten elkaar logisch opvolgen.
- Toetsing. Geen mooi woord, als je het over LOB hebt, maar wel duidelijk. Overigens werkt het Sterren College met PTO’s en PTA’s (Programma van Toetsing en Onderbouw/Afsluiting). In elk leerjaar zitten op LOB gebied vier of vijf van zulke momenten. Hiervoor zijn speciale opdrachten aangewezen: een opdracht die thuis gedaan moet worden, het bezoeken van een open dag waar verslag van wordt gedaan etc. Deze worden beoordeeld met onvoldoende, voldoende of goed. Je zou ook kunnen zeggen, het is een kwestie van aftekenen en portfolio opbouw.
- De jaarplanning. Het schooljaar op het Sterren College telt ongeveer 40 effectieve lesweken. Daarin vallen diverse themaweken en weken waarin periodes afgesloten worden. Oftewel, het lesmateriaal, de PTO en PTA opdrachten en alle andere onderdelen van het LOB programma zijn over deze 40 weken verdeeld én over de vier leerjaren. Want overlap tussen de leerjaren kan natuurlijk niet. Een voorbeeld zien van zo’n jaarplanning? Bekijk de inhoudsopgave van het leerlingboekje voor leerjaar 1.
Stap 4 | training docenten + kickoff voor docenten met al het materiaal
Voor docenten betekent dit nieuwe LOB programma een nieuwe rol: ze werden allemaal LOB coach. Nou is iedere docent prima in staat om met leerlingen gesprekken te voeren. Maar bij een LOB gesprek gaat het over het gericht sturen op de ontwikkeling binnen de vijf LOB competenties en dat is voor sommigen andere koek. Gedurende twee studiedagen hebben we met alle docenten gewerkt aan het leren voeren van LOB gesprekken. In mei 2015 hebben we specifiek gewerkt aan LOB gespreksvoering en aan het begin van het schooljaar 2015-2016 hebben we met alle docenten ingezoomd op het feitelijke lesmateriaal. Bekijk het programma van de studiemiddag in mei.
Stap 5 | werken met het materiaal, evalueren en continu verbeteren
In 2016 zijn we twee keer bij elkaar gekomen om het lesmateriaal te evalueren en een nieuwe jaarplanning te maken. Op basis van voorgaande jaren en een wijziging in de jaarplanning van het Sterren College hebben we de volgorde van lessen veranderd, lessen uit het nieuwe materiaal toegevoegd en extra lessen geproduceerd. Deze extra lessen zijn deels door ons geschreven en deels door docenten van het Sterren College: Tumult maak je samen! In de zomer is het uitgeefteam hard aan de slag gegaan om het gepersonaliseerde Tumult/Sterren College materiaal te produceren. In september 2016 trapten we het schooljaar af met een kick-off waarin we de nieuwe materialen uitdeelden en de mentoren introduceerden met het materiaal. In 2017 zullen we weer het jaar evalueren en zonodig het materiaal verbeteren.
Stap 6 | deel ervaringen en successen met andere scholen van het bestuur: leren van elkaar
Vanwege onze succesvolle samenwerking nodigde Julia ons uit om samen met haar een workshop te verzorgen op de studiedag van Dunamare op 19 september 2016. Hierin vertelden we over onze samenwerking met als uitkomst het LOB lesmateriaal. De deelnemers van de workshop gingen met elkaar in gesprek over LOB op hun eigen school. Welke plaats heeft LOB en waar kun je aan denken bij de ontwikkeling van een volledig LOB programma? Onze ervaring leert dat in gesprek gaan met alle belanghebbenden en écht luisteren naar elkaar de sleutel is tot succes. Hier zie je de invulling van deze Dunamare studiedag.
Al met al een bijzonder en leerzaam project, een mooi proces met een sterk resultaat. Dat past bovendien precies in onze aanpak van ‘Tumult maak je samen’! Wil je meer weten of ben je benieuwd wat wij voor jullie school kunnen betekenen? We horen het graag!
