Het is inmiddels een jaar geleden dat heel de onderwijswereld op zijn kop werd gezet: de AI schrijftool ChatGPT kwam op de markt. En daarmee de angst voor verslagen die niet meer zelf geschreven worden, bedrog bij toetsen, en op de lange termijn misschien wel het compleet wegvallen van het docentenberoep. In ieder geval is duidelijk dat AI de manier waarop we het onderwijs inrichten en ons denken over hoe leerlingen leren drastisch heeft veranderd en nog meer zal veranderen.
Wat is AI en hoe werkt het?
AI staat voor Artificial Intelligence, en is een verzamelnaam voor alle technologie die taken uitvoeren waar (voorheen) menselijke input voor nodig was, zoals redeneren en communiceren. Toen ChatGPT, een schrijftool, openbaar op de markt kwam, waren alle ogen gericht op deze tool. In het onderwijs waren de reacties eerst vooral negatief, maar ondertussen worden steeds meer de mogelijkheden benadrukt. Zo is het een toegankelijke ingang tot kennis en kan het inspiratie en ondersteuning bieden. Of het ook daadwerkelijk een voordeel is, is geheel afhankelijk van jou als gebruiker. Zodra jij goede en specifieke input (zogeheten ‘prompts’) geeft, zal het resultaat dat je krijgt beter zijn. Zo krijg je een goed antwoord op je vraag of een mooi bewerkte afbeelding. En dat biedt enorm veel mogelijkheden voor lesactiviteiten en hulp bij docententaken.
Hoe kan je AI in de klas inzetten bij lesactiviteiten?
Analyseren en evalueren
ChatGPT en andere AI-systemen zijn uitstekende assistenten voor opdrachten die leerlingen vragen om te analyseren en te evalueren (hoogste niveaus van de taxonomie van Bloom). Laat leerlingen bijvoorbeeld hun eigen antwoord vergelijken met het antwoord dat AI geeft op dezelfde vraag. Of laat leerlingen het antwoord dat AI geeft verbeteren.
Kritisch denken
AI weet heel veel, maar niet alles wat deze systemen produceren is echt. Laat leerlingen AI-gegenereerde teksten en foto’s kritisch bekijken en beredeneren of deze echt of nep zijn.
Goede vragen stellen
ChatGPT is een uitstekend platform om leerlingen te laten oefenen met goede vragen stellen. Daarnaast kan je ChatGPT vragen zich voor te doen als een (historisch) persoon, die de leerlingen kunnen interviewen door de chatbot vragen te stellen. Of laat ze communiceren met een AI-bot in een andere taal. (Het maakt ChatGPT niet uit of je vragen stelt in het Nederlands, Engels of een beetje van beide. Ook spelfouten zijn niet van belang, hoewel je dat misschien niet tegen je leerlingen moet zeggen…)
Let wel op: het lijkt soms alsof AI een onbetwistbare autoriteit is, maar dat is het niet. AI-systemen presenteren zichzelf alsof ze real-life ervaring hebben en genereren eigen antwoorden. Soms gebruiken ze zelfs niet-bestaande bronnen. De antwoorden die je krijgt zijn dus niet altijd even betrouwbaar. Dit is belangrijk om in je achterhoofd te houden, en ook uit te leggen aan je leerlingen. Een vaardigheid als kritisch denken wordt de komende jaren dus steeds belangrijker.
Hoe kan je AI inzetten bij jouw docententaken?
- Leerdoelen (her)formuleren.
- Rubric maken voor presentaties, werkstukken en toetsen.
- Creatieve werkvormen verzinnen voor in de klas.
- Opdrachten maken voor verschillende leerniveaus.
- Opstellen van quiz- en toetsvragen.
- Werkstukken en toetsen voorzien van feedback (op inhoud, of spelling/zinsopbouw).
- Casussen bedenken die aansluiten op de belevingswereld van je leerlingen.
- Klas in groepjes verdelen voor projecten.
- Mailtjes schrijven naar je leerlingen of ouders (let op: deel geen privacygevoelige informatie met AI!).
- Tips voor de (persoonlijke) begeleiding van leerlingen (bijvoorbeeld: omgaan met dyslexie).
- En nog veel meer! Tip: vraag ChatGPT zelf eens wat de tool voor jou als docent kan betekenen.
Vloek of zegen?
Als je AI goed inzet, zal het eerder een zegen dan een vloek zijn. Je moet alleen wat creatiever zijn in je lesactiviteiten en de tool gebruiken als ondersteuning, niet als leider. Om af te sluiten met de woorden van ChatGPT zelf: “AI is een handige tool maar kan menselijke interactie en begeleiding niet vervangen. Het is waardevol als ondersteuning in het leerproces, maar kan niet alle aspecten van onderwijs vervangen die docenten bieden.”
Gratis AI tools:
- Chat- en tekst: https://chat.openai.com/auth/login (ChatGPT 3.5 is gratis, voor 4.0 – waarmee je onder andere afbeeldingen kunt genereren – moet je betalen)
- Tekst naar beeld: https://www.fal.ai/dynamic
- Chat met empathische vriend: https://my.replika.com/chat
- Programma’s zoals Canva en Copilot van Microsoft Bing gebruiken AI geïntegreerd
Zet jij AI in de klas in of niet? Deel je ervaringen in de comments onder deze blog!
