Mentorvragen
Mentoren zijn de spil op middelbare scholen en krijgen regelmatig met uitdagende situaties te maken. Soms handel je die zo af, maar soms is het gecompliceerder en vraag je je af: hoe pak ik het aan?
Tumult mentorexperts geven antwoorden op vragen van mentoren en teamleiders. Heb jij zelf een mentorvraag die je wilt laten beantwoorden? Die kun je die mailen naar fabiolatorres@tumult.nl.
In deze serie publiceren we vragen en antwoorden. We hopen op deze manier alle mentoren te helpen in hun rol als spil van de school.
Beste Tumulters,
Ik ben nu voor het derde jaar mentor, en heb dit jaar 28 mentorleerlingen in de derde klas havo/vwo. Ik heb in het begin van het schooljaar een lastig ‘akkefietje’ meegemaakt. Een collega van mij pakte het petje af dat een leerling ook na herhaaldelijk vragen niet in haar tas terug wilde stoppen. De leerling werd daarop ontzettend boos en liep met veel drama de klas uit. Mijn collega meldde dit direct na zijn les bij mij. Hoe pak ik dit nu aan?
Groet,
Francis
Deze vraag is besproken en beantwoord door Frans van Son, Fabiola Torres en Hans Wendel.
______
Hallo Francis,
Wat een vervelend begin van het schooljaar. Deze ruzie tussen je mentorleerling en je collega zet de sfeer in de klas onder druk. Terwijl je wilt werken aan een veilige en vertrouwde sfeer, waarin elke leerling en docent zichzelf kan en mag zijn. Ruzie in de klas tast voor alle leerlingen de sociale veiligheid aan.
Feiten versus interpretatie met een aantal praktische vragen
Bij een ‘akkefietje’ is er een onderscheid tussen de feiten en de interpretatie daarvan, het gevoel dat mensen erbij hebben. Meestal zijn de kale feiten wel duidelijk, en daarover zullen de leerling en je collega niet van mening verschillen. De uitdaging ligt bij de verschillende interpretatie ervan, en het ongemakkelijke gevoel dat daarbij ontstaat. Wat doe je vanuit jouw rol om de verhoudingen weer te herstellen?
De vraag dient zich aan: Hoe denk je de situatie doortastend aan te pakken? Niet makkelijk om te beantwoorden. Wij denken aan de volgende aspecten:
Plan op korte termijn een gesprek met beiden apart, liefst binnen een etmaal.
Handel vooral even buiten het zicht van de klas of de lerarenkamer.
Weeg voor jezelf af in welke fase je je eigen teamleider meeneemt in de afhandeling.
Houd in je achterhoofd dat zowel de leerling als je collega niet zitten te wachten op gedoe, dat als ‘tijddief’ wordt ervaren.
Hoe vind je bij beiden de juiste snaar: vind de touch om beiden het gevoel te geven dat je ze ziet en dat je meevoelt. Geef geen mening, oordeel niet, maar luister vooral!
De psycholoog Carl Rogers had daarbij als uitgangspunt: onvoorwaardelijke acceptatie! Lukt het je om zowel je mentorleerling als je collega het gevoel te geven dat ze er mogen zijn, precies zoals ze zijn?
Ook Stephen Covey zegt daar waardevolle dingen over met zijn vijfde eigenschap: ‘eerst begrijpen dan begrepen worden’. Door empathisch naar anderen te luisteren en ook je hart en je ogen te gebruiken, begrijp je beter wat er aan de hand is. Tip: gebruik de gesprekstechniek van de ‘wondervraag’: laat nadenken over hoe het zou zijn als alles opgelost is, als alles goed is. En vraag vervolgens: wat kun je doen om daar te komen?
Afspraken en regels
Wat zijn de afspraken en regels binnen je school over petjes op in de les, mobieltjes (‘thuis of in de kluis’) of andere attributen die kunnen afleiden van de les? Wat zijn de afspraken binnen het mentorenteam ten aanzien van regels over wie straffen mag uitdelen? Wij adviseren dat je als mentor bij voorkeur geen straffen uitdeelt, ga daarover in gesprek met je team- of schoolleider. Laat deze de straf geven….Een straf opleggen creëert immers afstand.
Het is verstandig om, als je onenigheid met een leerling hebt, die altijd een keuze te bieden. ‘Jij mag kiezen: petje af of de les uit’. Blijf objectief, kies geen partij en probeer begrip te creëren voor ieders positie: iedereen kan zich een keer vergissen en het gaat erom dit te accepteren en vooral om hiervan te leren.
Tip: Vraag als afronding van de gesprekken: ‘Wat neem je mee uit dit gesprek?’ Laat je mentorleerling en je collega zelf een antwoord formuleren; zij zijn immers eigenaar van het gerezen knelpunt. Op basis van individuele gesprekjes kun je nog een gesprek met allebei voeren, om gezamenlijk herstel van de samenwerkingsrelatie (het herstelgesprek) in te zetten.
Je klas als ecosysteem
Conflicten kunnen emotioneel heel belastend zijn, maar hoewel het misschien niet leuk is hoeft een conflict helemaal niet zo negatief te zijn. Het kan ook juist een leermoment voor zowel de leerling zijn, voor je collega en mogelijk voor jezelf. Ruzies horen bij elk docententeam, bij elke klas en bij het leven. Patrick Lencioni, auteur op terrein van management en leiderschap, beschreef in zijn ‘Piramide van Lencioni’ een model waarin conflict één van de vijf stappen is om van te groeien. Voorwaarde hiervoor is om er écht en open aandacht aan te besteden.
Leef je in en sta stil bij je mentorklas. Jouw leerlingen hebben een onaangenaam voorval meegemaakt, en je mentor-leerling en je collega hebben daarbij ook een reputatie gekregen (de leerling bijvoorbeeld als stoer en je collega als onveilig). Kies een moment tijdens je mentorles om hier even bij stil te staan. We begrijpen dat dit een lastige situatie is waarin je aangeeft dat er onenigheid is geweest, maar dat het inmiddels is uitgepraat. Herhaal zonodig de afspraken die gelden binnen de klas en de school.
Tip: houd in gedachten dat je klas een eigen ecosysteem is, iedereen mag daar zijn of haar eigen rol spelen. Jij bent als mentor een soort vader/moeder/verzorger die bijdraagt aan veiligheid, vertrouwen en een goed gevoel!
Verdieping
Wil je meer lezen en leren over conflicthantering en empathisch luisteren? Bekijk dan de volgende bronnen:
Lesmateriaal sociaal-emotionele vaardigheden (Tumult)
Training ‘De leerling motiveren en écht zien’ (Tumult)
Carl Rogers en empathisch luisteren (Wikipedia)
Stephen Covey en de zeven eigenschappen (Wikipedia)
Patrick Lencioni en de piramide (Wikipedia)
Jouw mentorvraag?
Heb jij als mentor ook een vraag? Stuur die dan naar fabiolatorres@tumult.nl. wij zullen die altijd anoniem behandelen.
