“Verbaasde gezichten. Elk jaar opnieuw. Verbaasde en vooral ook zuchtende gezichten als de PowerPoint start aan het begin van de mentorles en het woord ‘Studievaardigheden’ op het scherm verschijnt. “Hoezo gaan we het daar wéér over hebben,” is dan vaak de eerste reactie van de klas. Vermoeide en ongemotiveerde blikken. Een licht gemopper galmt door het klaslokaal…“
Wat is de beste manier van leren?
“Het thema studievaardigheden is voor mij als mentor elk jaar een belangrijk onderdeel van de mentorlessen. Op de basisschool leren de leerlingen wel een beetje leren. Maar hoe kom je er als puber achter wat voor jou de beste manier van leren is? Hoe weet je wat voor jou werkt?
Je leert dit meestal niet van je ouders. Vaak ook niet van je vrienden. Pubers onder elkaar praten niet graag over dit soort onderwerpen. Des te belangrijker dat je er als mentor aandacht aan besteedt. Elk jaar opnieuw. En als mentor wil je toch ook graag dat jouw klas lekker presteert? Dat iedereen een beetje meedoet en het voordeel van zijn eigen studievaardigheden inziet? Dat jouw leerlingen trots zijn op zichzelf?”
Bereik je leerlingen
“Dat laatste is en blijft een lastig ding. Hoe bereik je je leerlingen als het gaat over een, in hun ogen, saai onderwerp? Leg ze eerst wat meer uit over waaróm het handig kan zijn. Een van die dingen die je met ze kunt bespreken is bijvoorbeeld: wat heb je te verliezen als je een keer tijd besteedt aan je eigen studievaardigheden? Tijd steken in het uitzoeken wat het beste werkt voor jóu.
Of zet er een ‘weddenschap’ of ‘beloning’ tegenover. Ik leg mijn leerlingen bijvoorbeeld uit dat we aan het einde van de les samen bepalen wat we gaan inzetten op het resultaat van de eerstvolgende toets. Bijvoorbeeld een traktatie als er hoger dan een 7,5 gescoord wordt. Individueel, per mentorleerling. Want niet iedereen heeft dezelfde eindstreep voor ogen.”
Plannen van huiswerk
“Het plannen van het huiswerk en leerwerk voor een toetsweek zit standaard in mijn les over studievaardigheden. Ik ben mentor van een derdejaars klas die voor het eerst met PTA’s te maken heeft. De lakse houding heeft me erg verbaasd aan het begin van dit jaar. Dit heeft denk ik alles te maken met de lockdowns, maar het blijft een behoorlijk probleem.
We zitten nu over de helft van het leerjaar en bij sommige leerlingen beginnen er nu wat kwartjes te vallen. “Oh, telt alles al mee voor het examen?” Of: “Mevrouw, kunt u de les over het plannen nog een keer laten zien?” Blijkbaar ziet een enkeling er het nut ineens van in. Kijk, daar word ik als mentor blij van. Dan maakt mijn hart een sprongetje.”
Een les studievaardigheden
“Een stapeltje stencils met lege planningen ligt klaar op mijn bureau. De data van de komende toetsweek staan er al op. De PowerPoint staat open. Het woord ‘Studievaardigheden’ in beeld. Tijdens het uitdelen van de stencils begin ik alvast te kletsen met de klas. De jongens zuchten het hardst. Ik vertel ze dat ik hun gevoel snap en dat ik met ze meeleef. Wéér een toetsweek en wéér zoveel leerwerk…
Dan vraag ik aan de jongens die het meest met hun hoofd op de tafel hangen of ze het een kans willen geven. “Wat heb je te verliezen?” vraag ik ze. En… we maken er een weddenschap van. De hoofdjes gaan zuchtend omhoog en de stencils worden bekeken. Ik merk dat ze voelen dat ik met ze meeleef. Dat helpt.
Natuurlijk staat niet iedereen in de startblokken. Een van de jongens vooraan maakt een prop van de stencils en legt die voor zich neer. Ik kijk hem aan. Ik speel een beetje toneel als ik met een overdreven stem zeg: “Wat doe jij nou???” Hij denkt dat ik heel boos word en hem misschien wel wegstuur. Hij schrikt van mijn blik. Er valt een stilte. Daarna zeg ik rustig tegen hem dat het me tegenvalt dat hij het geen kans geeft. Maar dat dat zijn keuze is. Ik negeer hem even en loop door.
Achter me hoor ik het geluid van papier. In mijn ooghoek zie ik dat hij de prop openvouwt en gladstrijkt. Hij zoekt naar een pen in zijn tas. Geen pen mee… Ik loop rustig terug, pak een pen van mijn bureau en leg die op zijn tafel. Hij kijkt me aan met een verontschuldigende blik. Ik geef hem een knipoog en dat is genoeg voor hem. Heel zachtjes hoor ik hem sorry zeggen.”
Aan de slag met studievaardigheden in jouw mentorklas
“Het zal elk jaar opnieuw lastig blijven om je mentorleerlingen in te laten zien dat het heel nuttig is om van jezelf te weten hoe je het beste kunt leren. De meeste pubers zien het nut daar pas van in als ze erachter komen wat voor hen goed werkt. Aan jou als mentor om ze in eerste instantie te laten inzien dat het écht zin heeft om je te verdiepen in het leren leren. Laat ze weten dat je het ze gunt. Dat je met ze meevoelt en met ze meeleeft. Dat hebben ze nodig. Laat ze ervaren dat het rust geeft als je van jezelf weet hoe je moet plannen en leren voor een toetsweek.
Daarnaast is het voor jou als mentor natuurlijk een kick als ze na de toetsweek bij je terugkomen om te vertellen dat het gewerkt heeft. Heus niet bij iedereen meteen, maar die enkeling waarbij het lukt, die kan net dat zetje geven aan die ander waarbij het nog niet gelukt was. Op die manier zullen ze geprikkeld worden door het enthousiasme van de ander en uiteindelijk lukt het wellicht om iedereen mee te krijgen. Hoe gaaf is dat!”
Gratis digitaal proefexemplaar
“Wil je ook graag met jouw klas werken aan studievaardigheden? Ontdek nu de complete leerlijn studievaardigheden van Tumult met kant-en-klare lesvoorbereidingen en optimale ondersteuning. Met dit lesmateriaal kan je direct aan de slag in je klas! Vraag nu een gratis proefexemplaar aan of bestel het lesmateriaal in onze webshop.”
