“Het is inmiddels al maart. Toch voelt het alsof we nog steeds in de eerste maanden zitten. September, oktober. Tijdens mijn CKV-lessen heb ik nog steeds geen radio aan staan. Nog steeds geen relaxte muziek op de achtergrond. Van die heerlijke muziek waar de leerlingen goed op kunnen werken. Dan hoor ik altijd het geroezemoes van gesprekjes die gaan over het weekend, over kleding, over voetbal. Waarom is de radio eigenlijk nog niet aan? Waarom zijn er nog zo weinig relaxte gesprekjes?”
De juiste werksfeer
“Het antwoord is heel simpel: het kan nog niet, het lukt nog niet. Al jaren leg ik de leerlingen uit als ze me vragen of de radio aan mag (of in deze tijd natuurlijk YouTube) dat ze dat moeten ‘verdienen’. Mijn vak leent zich uitermate voor een fijne werksfeer met muziek op de achtergrond. Helaas ontbreekt het nog aan het eerste, de juiste werksfeer.
Hoe dat komt? Al jaren begint het schooljaar met aftasten, haantjesgedrag onder de jongens, geroddel onder de meiden en na een paar maanden veranderen de gesprekjes. Het wordt gezelliger en gemoedelijker. We hebben elkaar leren kennen, een band opgebouwd en het socialisatieproces heeft zijn werk gedaan. Meestal rond de kerst kan dan prima de radio aan tijdens de les. Waarom kan dat nu in maart nog steeds niet? Voor mij is dit een teken aan de wand.”
Onzekere tijden: corona en dan nu een derde wereldoorlog?
“Alle leerlingen hebben structuur en duidelijkheid nodig. Ze denken zelf vaak van niet, maar toch is het zo. Het is goed voor te stellen dat het voor een puber, met de hormonen tot in de kruin, een vreselijke tijd is. Een onzekere tijd. Al twee jaar worstelen met lockdowns, online lessen, geen uitstapjes, geen kamp en dan nu een mogelijke derde wereldoorlog? Want zo denken de leerlingen wel op dit moment. Ze hebben zo veel vragen, zo veel onzekerheden. Van grote zorgen over Oekraïne tot minder grote zorgen over voetbal en uitgaan.
Wij als volwassenen weten dat erover praten helpt, maar doen deze leerlingen dat wel genoeg? Wordt er thuis onder het avondeten nog nagepraat? Krijgen ze wel antwoorden op al die vragen? Ik denk het niet. En laten we eerlijk zijn, op veel van hun vragen weten ook wij de antwoorden niet. Waar is dan de stabiele basis? Waar is dan dat veilige groepsgevoel dat ontstaat in de eerste paar maanden van het schooljaar? Wanneer komt de groepsbinding op gang? En hoe ontwikkelt zich een band als er continu leerlingen ontbreken in de klas? In quarantaine zitten? Of thuis voor iemand moeten zorgen?”
Onze rol als mentor
“Een duidelijk gevolg van de onzekerheid is de ongemotiveerde houding van de leerlingen. En laten we eerlijk zijn, je kunt het ze niet eens kwalijk nemen. Het is onze taak als mentor en docent om goed op ze te blijven letten. Waar hebben ze behoefte aan? Dat loopt enorm uiteen, merk ik. De ene leerling knoopt in de pauze een praatje met me aan. De andere leerling heeft tijdens de les vragen over de oorlog. Weer een ander groepje leerlingen denkt dat het grappig is om foute grappen te maken over Rusland. Ongepast en niet acceptabel. Maar ja… kunnen we het ze kwalijk nemen?
Het gevoel dat onze rol als mentor en coach zoveel meer inhoudt dan een paar jaar geleden overheerst bij mij enorm. Het zorgt bij mij ook voor positieve adrenaline. Vijf dagen in de week zijn ze onder onze hoede en willen ze zich allemaal veilig voelen. Het is onze taak om dat gevoel bij ze over te brengen. Ondanks dat wij als docenten natuurlijk ook onze eigen vragen en onzekerheden hebben over bijvoorbeeld de oorlog. Persoonlijk haal ik heel veel energie uit die momenten dat een leerling mij opzoekt voor een praatje. Even een momentje van persoonlijke, ‘echte’ aandacht.
Hoe mooi zou het zijn als we dat gevoel ook in de groepen weer krijgen? Dat is een grote klus, beseffen we ons allemaal. Hoe gaan we nu verder?”
Begin met kleine stapjes
“Laten we proberen om kleine stapjes te maken. Begin met de structuur en duidelijkheid in de lessen zelf. Te laat is te laat, geen oortjes in, geen jas in de klas, vaste plekken en noem maar op. Simpele basisregels die we als docent hebben om een veilige en duidelijke leeromgeving te bieden. Veilig voor de leerling, maar ook veilig voor het groepsgevoel.
Begin bovendien de eerste tien minuten niet continu gehaast, maar stel eerst de leerlingen even rustig op hun gemak. Even kletsen met elkaar, even proberen om de kleine momentjes te pakken die er best zijn. Laten we af en toe even vergeten dat we tijd moeten inhalen vanwege absentie of corona. Gewoon een moment van echte aandacht voor elkaar. Een rondje door de klas, even vragen naar de voetbalwedstrijd van afgelopen weekend of de verjaardag van morgen.
En de radio? Misschien vanaf morgen bij binnenkomst gewoon vijf minuten aanzetten, bij de start van de les een relaxt muziekje op de achtergrond. Elke les opnieuw, zodat de leerlingen dit gaat opvallen. Niet meer wachten tot het kan, maar gewoon doen. We hebben niks te verliezen.”
Een sociaal en veilig leerklimaat
“Wil jij verder werken aan een sociaal en veilig leerklimaat in jouw klas? En aan de sociaal-emotionele vaardigheden van leerlingen? We hebben een ‘Stappenplan jezelf motiveren’ klaargezet in onze Memberomgeving.
Met dit stappenplan biedt je leerlingen de structuur om aan de slag te gaan met zichzelf motiveren. Doorloop het stappenplan klassikaal of individueel met een leerling. Het stappenplan is beschikbaar voor zowel klanten als niet-klanten.
Log hier direct in met je Entree account en ontdek de les onder ‘Actueel’: www.member.tumult.nl
