Zoveel landen, zoveel verschillende onderwijssystemen?! Met deze vraag starten we een nieuwe serie blogs over onderwijssystemen in andere landen. We zijn nieuwsgierig naar hoe het onderwijssysteem in een land zoals Finland, IJsland, Hongarije of België vormgegeven is. En vooral: wat zijn de opvallendste verschillen met ons stelsel? En wat kunnen wij leren van andere landen?
Veel docenten kennen het als een lekker luierland om hun zomervakantie te vieren: Spanje. Maar in Spanje wordt ook gezwoegd. Bijvoorbeeld op scholen. De schooldag van de meeste kinderen eindigt pas tegen een uur of vijf.
Onderwijssysteem
Alle kinderen tussen de zes en zestien gaan verplicht naar school. De overheid vindt het belangrijk dat geld voor geen enkele ouder een obstakel vormt, daarom is school voor iedereen gratis. Op sommige scholen zijn de boeken ook gratis. Vanaf hun twaalfde gaan Spaanse kinderen naar de ESO, Educación Segundaria Obligatoria. Na de ESO zijn leerlingen niet meer leerplichtig. Toch blijven de meeste leerlingen na de verplichte jaren nog even in de schoolbankjes zitten: ze stromen door naar het bachillerato (vergelijkbaar met havo/vwo hier) of het beroepsonderwijs.
Weinig differentiatie
Voor onze lesboeken ‘Kiezen Sector’ en ‘Kiezen Profiel’ zou Spanje geen lucratieve afzetmarkt zijn. Tot hun zestiende krijgen alle leerlingen namelijk les op hetzelfde niveau en ook (min of meer) in dezelfde vakken. Pas na de ESO, als de leerlingen al zestien zijn, stromen ze door naar een specifiek niveau en kunnen ze voor een richting kiezen die ze aanspreekt. Democratisch is het wel, het Spaanse onderwijs, met gelijke kansen (en lessen) voor iedereen. Maar of het de leerlingen stimuleert in iets uit te blinken en na te denken over hun toekomst? Ik weet het niet.
Slaapje tussendoor
Veel leerlingen beginnen rond een uur of negen op school. Na een paar uur zit het er al op. Nee, niet de hele dag. Het eerste deel van de dag. Tijd voor een siësta. Sommige scholen in modernere en grootstedelijke gebieden hebben de siesta afgeschaft, maar dat zijn de uitzonderingen. Op de meeste scholen duurt de siesta van (ongeveer) 12.30 tot (ongeveer) 15.00 uur. Daarna draven de kinderen weer op om nog een paar uur te blokken. Dat betekent dat de leerlingen pas rond 17.00 uur klaar zijn.
Huiswerk
Als de leerlingen tegen de avond de school verlaten, breekt voor hen de vrijheid nog niet aan. Spaanse kinderen draaien soms bijna een volwaardige fulltime werkweek, want de hoeveelheid huiswerk is niet mals. Huiswerk maken begint al op jonge leeftijd, om ‘routine te creeeren voor later’. Drukke tijden dus, voor die Spaanse scholieren. Daar staat wel tegenover dat de scholen in de maanden juni, juli en augustus dicht zijn. Genoeg tijd dus om te genieten van de felle Spaanse zomerzon en om ongelimiteerde siësta’s te houden.
Spanje als inspiratiebron?
In deze serie over onderwijs over de grens, maken wij na afloop van een blog altijd de balans op. Wat kunnen wij leren van dit land?
Als ik lang nadenk, kan ik wel met wat zaken komen: gratis onderwijs, (soms) gratis schoolspullen, de mogelijkheid om op tienjarige leeftijd een vreemde taal te leren.
Maar het feit dat ik echt even moet gaan zitten voor deze vraag, is een teken aan de wand. Het onderwijs is Spanje is zeker niet slecht, maar of het echt een inspiratiebron voor het Nederlandse onderwijs kan zijn, betwijfel ik. Het gedisciplineerde onderwijs, met weinig ruimte voor eigen inbreng en lange schooldagen, sluit niet goed aan op de Nederlandse cultuur. Voor een siësta zouden de Nederlandse leerlingen wel te porren zijn, denk ik. Maar of ze ook zin hebben om na hun schoonheidsslaapje weer op te draven en door te gaan met deel 2 van de dag? Ik betwijfel het.
Wat kunnen we volgens jou leren van het Spaanse onderwijs?
