De examenperiode is begonnen. Een periode van spanning en stress. De kranten staan vol met de zorgen die er zijn over de mentale gezondheid van onze jeugd. Let wel, die zorg deel ik ook. Wij, docenten, lesgevers en mentoren zullen meer aandacht moeten besteden aan dit onderwerp. Met onze leerlingen in gesprek gaan. Hoe gaan zij om met stress? Maar vooral ook, hóe begeleiden wij ze daarin? Eén ding is duidelijk, ze hebben hulp nodig.
Een warm welkom voor gespannen leerlingen
Als ik de school binnenloop, zie ik een aantal mentoren van leerjaar 4 in de hal staan. Ze heten alle examenleerlingen persoonlijk welkom. “Fijn dat je er bent, Sophie. En jij ook, Justin. Hoe gaat het? Hebben jullie een beetje kunnen slapen? Neem nog een stukje fruit. Het staat er voor jullie.” Al jaren doen ze dit bij ons op school op deze manier. Voor de mentoren voelt het als ‘gewoon’. Van de leerlingen krijgen we terug dat ze zich gezien en begrepen voelen. Want stress, ja die is er. Isabelle en Marit komen op me aflopen. “Mevrouw, we zien er zo tegen op, we kunnen de spanning niet meer aan hoor.” Aan hun houding zie ik dat het klopt wat ze zeggen. Ze wiebelen, kijken zorgelijk en checken nogmaals of ze al hun wiskundematerialen bij zich hebben. Als ik ze afleid door ze naar hun weekend te vragen, vertellen ze mij enthousiast over een geweldige verjaardag, een groot feest. Ze fleuren weer wat op en heel even is de spanning weg. Op deze leeftijd is het voor de leerlingen moeilijk te snappen wat we verstaan onder ‘gezonde’ spanning. Daar val ik ze dan nu ook niet mee lastig.
Stress herkennen en bespreekbaar maken
Het is belangrijk dat we onze leerlingen vertellen over de verschillende soorten stress en spanning. Aan examenstress zullen ze niet ontkomen. ‘Nú moet het gebeuren’, is wat ze denken. ‘Wat kan er een hoop misgaan, mijn hele toekomst hangt hiervan af’. Op een rustig moment, bijvoorbeeld in de mentorles of examentraining, zullen wij hun moeten uitleggen dat dit soort gedachten normaal zijn. Schroom als mentor niet om alles hardop te benoemen. Hartkloppingen, faalangst, goed eten en slapen, rust en alle beren die ze op de weg zien. Maak het bespreekbaar.
Schaken als ontspanning
Als ik aan het einde van de ochtend langs het techlab loop, zie ik een groepje van vier jongens uit leerjaar 4 schaken met de docent. Het schaakbord is door één van de jongens zelf gemaakt en het stond nog op school. Ze denken na over hun volgende zet en van spanning is geen enkele sprake meer. Het examen van deze ochtend is afgerond en ze zoeken nog even de ontspanning op voordat ze huiswaarts gaan. Zulke momenten zijn goud waard. Besef je goed, niet elke leerling heeft een rustige en stabiele thuisbasis waar moeder of vader klaar zit met een kopje thee en vraagt hoe het examen gegaan is. De zorgen om de mentale gezondheid van onze leerlingen heeft geregeld met de thuissituatie te maken. Door op school even met ze te babbelen na een examen, ze op te vangen in de aula of een potje met ze te schaken helpt meer dan je kan beseffen.
Steun bieden op jouw manier
Maar ja, ik? Ik kan niet schaken. Ooit heb ik wel een poging gedaan om het te leren, maar dat is volledig mislukt. Gelukkig weten de leerlingen mij wel te vinden in mijn CKV-lokaal. Daar zoeken ze mij op na hun examen en hebben we een ontspannen kletspraatje. Wees een beetje lief voor de examenleerlingen, maak een praatje, luister en geef ze het gevoel dat je er écht even alleen voor hen bent. Dat kan natuurlijk met een schaakbord, maar ook met een bal buiten op het voetbalveld. Ook als je geen mentor bent in leerjaar 4. Ook dan vinden leerlingen het fijn dat je even tijd voor ze maakt in deze stressvolle periode van hun leven. Gun ze die mooie één op één momenten en sleep ze er op een ontspannen manier doorheen. Ze zullen je eeuwig dankbaar zijn.
