Bij Tumult proberen we de eigen leerweg van de leerling centraal te stellen. We zijn in goed gezelschap. Strategisch adviseur bij Kennisnet Frans Schouwenburg maakt zich hard voor een groei van gepersonaliseerd leren. Waar valt volgens hem nog winst te behalen?
De mens en de machine
‘Kijk, dit is nou een fantastisch voorbeeld van gepersonaliseerd leren!’ Het kan niet anders dan dat hij een grapje maakt. Frans laat een plaatje zien dat doet denken aan de intensieve menshouderij. 280 jonge tieners, allemaal opgehokt in een eigen cubicle van nog niet eens één vierkante meter. Het enige speeltje is de computer die pal voor hen staat. Daglicht kan niet binnenvallen.
Het blijkt het computerlokaal te zijn van Carpe Diem, één van de best presterende school in de VS. ‘Het ziet er natuurlijk afschuwelijk uit. Maar deze school is wel zeer efficiënt. Leerlingen worden in dit computerlokaal heel effectief getraind met programma-onderdelen die zich daarvoor lenen. Daar is geen leraar voor nodig. Als een docent vervangen kan worden door een machine, dan moet dat gebeuren. Deze leerlingen werken een beperkt deel van de tijd aan zo veel mogelijk gestructureerd te trainen kennis, zodat de docenten hun waardevolle tijd niet verspillen en deze inzetten op de plekken en tijden waarop menselijke warmte, wijsheid en subtiliteiten onmisbaar zijn.’
Hoge verwachtingen van ICT als middel
‘ICT kan veel bijdragen in het onderwijs, maar je moet als school wel een duidelijke visie hebben over hoe je leren wilt veroorzaken en stimuleren, voordat je een nieuwe programma invoert. Anders brengt het je juist verder van je doel af. Kijk bijvoorbeeld naar de introductie van de tablet op scholen. De verwachtingen waren sky high. Na deze korte lyrische periode, sloeg de desillusie snel toe omdat toepassingen ontbraken. Ondertussen wordt de iPad en vooral de ideeën over de implementatie ervan in de luwte verder ontwikkeld. Zo ontstaat een verbeterde generatie producten. Het vertrouwen neemt weer toe. In de technologie noemen ze dit de Hype Cycle. Deze cyclus geldt niet alleen voor de iPad, het is een wetmatigheid voor de introductie van alle nieuwe digitale hulpmiddelen, van apps tot apparaten.’
‘Als ik op een school kom, dan adviseer ik docenten en directie altijd: “Denk nou goed na voordat je een ICT-knoop doorhakt, je kunt je geld maar één keer uitgeven.” ICT biedt niet de oplossing voor gepersonaliseerd onderwijs. Die oplossing heb je zelf in handen en ICT kan je daar hoogstens mee helpen.’
Afstappen van de goed/fout-cultuur
‘Op 4 juni organiseert Kennisnet een congres Weten wat werkt met ICT in het onderwijs. Hier komt de Canadees Steve Jordan spreken. Hij heeft veel onderzoek gedaan naar peer feedback. Leerlingen slaan hun werk online op, zodat ze elkaars werk kunnen zien en beoordelen. Ook kun je zo opmerkingen van andere beoordelaars zien. Door deze manier van werken worden leerlingen kritischer. Niet alleen over het werk van de ander, maar ook over hun eigen werk. Uit onderzoek blijkt dat leerlingen door peer feedback zelfs kritischer worden dan de docent. En hun feedback is veel uitgebreider. Zo stappen we eindelijk af van de eeuwige ‘goed/fout’-cultuur in het onderwijs. Een 7 zegt niets, constructieve feedback van één of meerdere klasgenoten, daar heb je wat aan.’
‘Daarnaast neemt het de docent ontzettend veel werk uit handen. Deze kijkt steekproefsgewijs of de leerlingen hun werk goed hebben gedaan. De docent houdt zo veel meer tijd over voor momenten waarop hij onmisbaar is.’
Foto: Astrid van Pelt & ransomtech
