Ieder mens wil graag leren. Alleen sluit het onderwijs niet altijd aan op die leerbehoefte. Dat vindt Marc van Maastricht. Biologiedocent, ICT-trainer/adviseur en Edutrainer. Hij pleit voor meer ICT-inzet in de lessen, maar wel met wijsheid: ‘ICT is een middel, geen doel’.
Je geeft trainingen waarin je docenten stimuleert ICT te gebruiken in hun lessen. Hoe doe je dat?
“Door juist niet te veel te hameren op ICT-gebruik in de les. Ik geef aan dat docenten die weinig weten over sociale media en educatieve apps, vaak weer andere belangrijke kwaliteiten hebben. Ik oefen geen enkele druk uit. Grappig genoeg gaan veel sceptische docenten daardoor juist ICT gebruiken in hun les.”
“Docenten die sceptisch zijn over ICT in het onderwijs, zijn vaak bang dat hun werkdruk nog hoger wordt, wanneer ze zich verdiepen in al die educatieve apps en sociale media. Ik vertel hen dat ICT in je les je op termijn juist veel tijd kan opleveren. Daarvoor moet er wel iets veranderen in de mindset van docenten. Veel docenten zijn huiverig om zelfgemaakte lesstof te delen. Jammer, want een mooie Prezi over de lesstof kan erg nuttig zijn voor andere docenten. Daarom spoor ik docenten aan om materiaal waar ze trots op zijn online te delen. En goed voorbeeld doet volgen. Zo ontstaat er een uitgebreid aanbod met zeer uiteenlopend lesmateriaal.”
“Tot slot vertel ik de docenten altijd: ‘je leerlingen weten het beter, gebruik dat!’ Leerlingen vinden het alleen maar erg leuk om over sociale media te vertellen. Zo ontstaan er een echte connectie tussen de docent en de klas.”
Wat is de meerwaarde van ICT in het onderwijs?
“ICT doorbreekt de routine de docent. Soms heeft een docent een les al honderd keer gegeven. De lesvoorbereidingstijd zal minimaal zijn. Tegelijkertijd is het voor een docent ook dodelijk saai om blind te varen op routine. Een klassikale les sluit meestal niet aan bij de snellere en minder snelle 10 procent leerlingen. ICT kan differentiatie in de les aanbrengen. Het onderwijs draait dan veel meer om de individuele leerling.”
“ICT biedt leerlingen ook de mogelijkheid zelf zaken te produceren. Een Prezi of een quiz voor hun klasgenoten bijvoorbeeld. Doordat het eigenaarschap van het onderwijs deels bij de leerlingen ligt, neemt hun betrokkenheid en belangstelling ook toe.”
Wat moet er veranderen aan het Nederlandse onderwijssysteem?
“Mijn zoontje zei pas: ‘ik vind leren wel leuk, alleen niet op school.’ Daarmee legde hij de vinger op de zere plek, denk ik. In het Nederlandse onderwijssysteem is te weinig ruimte voor passies van leerlingen en docenten. Van hogerhand vastgestelde schema’s die aangeven wat, wanneer, en hoe behandeld moet worden, zouden minder slaafs gevolgd moeten worden. Natuurlijk zijn die schema’s onmisbaar, maar er moet wel ruimte overblijven voor spontane projecten.”
“Ik geloof er heilig in dat ieder mens wel iets wil leren. Helaas sluit het conventionele onderwijs niet altijd aan op die leerwens. ICT kan voor verfrissing van de lessen zorgen. In plaats van een ouderwets boekverslag, kunnen leerlingen ook via met elkaar via Twitter het boek bespreken, terwijl de docent meeleest.”
Tot slot; voor welke (leer)vaardigheden kan ICT in het onderwijs zorgen?
“Talloze. Ik denk meteen aan samenwerken en delen, maar de belangrijkste is waarschijnlijk kritisch leren denken. Vroeger was alle informatie gefilterd. Alles was automatisch waar. Daardoor hoefde je niet kritisch na te denken. Als leerlingen nu online informatie inwinnen voor hun werkstuk, moeten ze leren het kaf van het koren te scheiden: klopt die foto wel, of is hij geshopt? Berust dit artikel op de waarheid, of heeft de schrijver het uit zijn duim gezogen? Hierdoor worden ze op jonge leeftijd al gestimuleerd zelfstandig na te denken.”
Eén reactie
Het klopt helemaal wat Marc hier zegt. Onderwijs kan zoveel boeiender en rijker worden door de inzet van ICT. Het gaat niet zozeer om het apparaat zoals een iPad, maar om de digitale didactiek: hoe zet je een device als een iPad in je onderwijs in? En dan gaat het niet alleen om het schoolboek dat digitaal beschikbaar is. Gelukkig zien steeds scholen en docenten de meerwaarde van ICT in. Ook leerlingen hebben daar vaak al hele goeie ideeën over, maak daar gebruik van!
Ik vraag me wel af in hoeverre er eigenlijk al voldoende aandacht aan ICT en digitale didactiek wordt besteed op Pabo’s en lerarenopleidingen.