Leer je liever door filmpjes te kijken, een boek te lezen of een podcast te luisteren? Ben je een dromer, denker, doener of beslisser? Ben je reken-slim of taal-slim? Veel leerlingen én docenten denken dat ze alleen goed kunnen leren door de leerstijl van hun voorkeur toe te passen. En als dat niet mogelijk is, dan is het gedoemd te mislukken. Maar is dat ook echt zo?
Wat zijn leerstijlen?
Er zijn enorm veel theorieën over leerstijlen.
- De meest bekende is de leercyclus van Kolb. David Kolb ziet leren als een cyclus, waarbij je verschillende fases doorloopt. Hierin onderscheidt hij vier leerstijlen: doeners, dromers, denkers en beslissers. Iedereen heeft daarin volgens Kolb één of meerdere voorkeursstijlen.
- Ook de meervoudige intelligentie theorie van Gardner is wijdverspreid. Deze theorie richt zich op de natuurlijke talenten van een kind. Waar de een zich graag via taal uitdrukt, doet de ander dat liever visueel of lichamelijk. Zo onderscheidt Gardner 8 vormen van intelligentie.
En zo zijn er nog veel meer theorieën. Het overkoepelende idee van al deze theorieën is: als leerlingen les krijgen in de leerstijl die bij hen past, zullen ze betere leerresultaten behalen.
Onderwijsmythe
Maar wat blijkt er nou uit wetenschappelijk onderzoek? Deze voorkeursstijlen bestaan helemaal niet! In ieder geval niet op de manier waarop we ze in het onderwijs nu vaak gebruiken.
- Ten eerste is er een groot verschil tussen de manier waarop iemand het liefst leert en of dat ook echt resulteert in effectief leren en betere schoolresultaten. Onderzoek wijst uit dat er helemaal geen verschil zit in de leerresultaten van leerlingen die les kregen volgens hun voorkeursleerstijl en leerlingen die dat niet kregen.
- Ten tweede is een voorkeur voor hoe je leert geen leerstijl. Het gaat om de strategieën die jij fijn vindt om te gebruiken. En die voorkeur hangt erg af van de context. Het menselijk lichaam leer je waarschijnlijk liever met een plaatje, terwijl je Franse woordjes liever leert met tekstuele flashcards. Jezelf in één leerstijl plaatsen is dus erg moeilijk.
Conclusie: leerstijlen zijn een onderwijsmythe.
Lees meer over neuromythes in het onderwijs
Leerstrategieën toepassen
Leerlingen plaatsen in één leerstijl kan zelfs schadelijk zijn. Zodra leerlingen denken dat ze een visuele leerstijl hebben, zullen ze vakken sneller gaan vermijden waarin ze niet volgens die leerstijl kunnen leren. Of ze passen in een vak die strategieën van een visuele leerstijl toe, want zo leren zij nu eenmaal, terwijl ze beter andere strategieën konden gebruiken, zoals leren door te doen. Het wordt een vicieuze cirkel: als je denkt dat je geen ‘dromer’ bent, ga je ook geen leerstrategieën toepassen die bij een dromer passen. Dan oefen je ze niet, en dan lukt het vervolgens ook niet. Wat je dan weer als bewijs ziet dat je geen dromer bent.
En nu?
Stop met het zoeken naar je persoonlijke leerstijl, of de leerstijl van je leerlingen. Ga wel actief aan de slag met het ontdekken en toepassen van verschillende leerstrategieën.
Tip 1. Benadruk bij leerlingen dat leerstijlen niet bestaan. Je kan wel een voorkeur hebben voor bepaalde manieren om te leren, maar die voorkeuren zijn niet altijd even handig voor elke situatie. Zo zal leren door te doen (doener, Kolb) waarschijnlijk goed werken bij handvaardigheid, maar niet bij biologie. Leer leerlingen een strategie te kiezen die past bij de taak die ze gaan uitvoeren.
Tip 2. Integreer zo veel mogelijk verschillende werkvormen en strategieën in je les. Kies de ene week voor een opdracht waarin ze een situatie gaan tekenen, terwijl ze de volgende les een tekst lezen, en de week erna een debat voeren. Op verschillende manieren leren werkt het best!
Tip 3. Maak leerlingen bewust van de alle strategieën die ze toe kunnen passen. Geef les over het maken van planningen, aantekeningen of samenvattingen. Oefen strategieën om te kunnen reflecteren op wat er is gebeurd, of hoe je jezelf kunt motiveren (hier kan je bijvoorbeeld Tumult Studievaardigheden werkboeken voor gebruiken).
Wil je meer weten over de onderwijsmythe leerstijlen, of dit bespreken in de klas? Bekijk dan dit YouTube filmpje.
Bronnen:
- Kirschner, P. A. (2017). Stop propagating the learning styles myth. Computers & Education, 106, 166-171.
- Westby, C. (2019). The Myth of Learning Styles. Word of Mouth, 31(2), 4-7. https://doi.org/10.1177/1048395019879966a
