Zo vergroot je de sociale vaardigheden van leerlingen

Gepubliceerd op: 4 oktober 2016
Door: Britte Koppel

Naast de leerstof van vakken als Nederlands, Engels, biologie, wiskunde en aardrijkskunde, leren leerlingen ook nog andere belangrijke vaardigheden tijdens hun middelbare schoolcarrière: sociale vaardigheden. Vaak zijn ze zich niet eens bewust dat ze deze vaardigheden aan het ontwikkelen zijn, het is iets wat de hele dag door onbewust gebeurt. Leerlingen leren hoe ze met hun klasgenoten en docenten kunnen praten en ontwikkelen hierdoor hun sociale vaardigheden. Toch is het belangrijk om ook bewust aandacht te besteden aan sociaal-emotionele vaardigheden in het onderwijs.

Een goede manier om je leerlingen bewuster te maken van hun eigen gedrag is door regelmatig een les te geven over een sociaal-emotioneel onderwerp. Dat kan bijvoorbeeld gaan over hoe je communiceert met anderen en het belang van non-verbale communicatie. Maar ook onderwerpen als omgaan met conflicten en vooroordelen zijn belangrijk om aan bod te laten komen. Misschien heb je niet direct een methode in huis die je in kunt zetten, daarom deel ik in deze blog ook drie oefeningen die je meteen kunt uitvoeren. Het zijn oefeningen uit het een boek van Dale Carnegie over sociale interactie en dynamiek.

Oefening 1: Twee weken niet klagen

Deze eerste oefening is een behoorlijke uitdaging, maar heeft tegelijkertijd de potentie om het leven van je leerlingen te verbeteren. Klagen is een slechte gewoonte en slechte gewoontes kun je doorbreken. Je ziet vaak wat je wilt zien. Door te klagen focus je op negatieve en slechte dingen. Zowel bij jezelf als bij de mensen om je heen. Als leerlingen deze gewoonte kunnen afleren, zien ze zichzelf minder als ‘slachtoffer’ en focussen ze op het positieve. De oefening zelf is eigenlijk vrij simpel: twee weken lang niet klagen of zeuren. Zo doe je dat:

  • Stap 1: laat je leerlingen een armband maken of koop voor iedere leerling een simpel siliconen armbandje dat je leerlingen verder mogen decoreren zoals ze zelf willen.
  • Stap 2: Laat je leerlingen het bandje om een arm naar keuze doen. Het doel is dat de armband twee weken lang om dezelfde arm blijft.
  • Stap 3: Als je leerlingen toch klagen, verplaatsen ze hun armband van de ene arm naar de andere en beginnen ze opnieuw met de 2 weken.

Het concept is simpel, maar wat is nou eigenlijk klagen? Je kunt met je leerlingen zelf een definitie afspreken, of deze richtlijnen gebruiken:

  1. Een negatieve, emotionele observatie over het gedrag van een persoon of een situatie.
  2. Zeuren over een persoon of situatie.

Beter weten hoe gelukkig jouw leerlingen zijn? Doe samen de mentor- en leerlingscan en kom erachter hoe het er in jullie klas voor staat. Voelen je leerlingen zich veilig, gehoord en gewaardeerd? Vraag de scan hieronder direct aan!

Opdracht 2: Praten over interesses en hobby’s

Deze opdracht is geschikt om je leerlingen een oprechte interesse in anderen bij te brengen. Je kunt deze opdracht ook heel goed als ijsbreker aan het begin van de les inzetten. Veel mensen denken in eerste instantie vooral aan zichzelf en wat voor hen goed is, zonder daarbij heel veel rekening te houden met anderen. Als je je leerlingen leert om zich te interesseren voor anderen, geef je ze hiermee een heel belangrijke vaardigheid mee die ze later in hun leven ongetwijfeld goed kunnen gebruiken. Dat doe je zo:

  • Stap 1: Zorg dat iedere leerling pen en papier heeft.
  • Stap 2: Maak willekeurig groepjes van 2 leerlingen.
  • Stap 3: Geef je leerlingen de opdracht om er in 5 minuten achter te komen wat hun groepsgenoot interesseert.
  • Stap 4: Haal de groepjes uit elkaar als de tijd voorbij is. Laat de leerlingen ieder voor zich onderzoek doen naar het onderwerp dat zijn/haar groepsgenoot het meest interesseert.
  • Stap 5: Vraag je leerlingen na 10 minuten om weer bij elkaar te gaan zitten en met elkaar te praten over het onderwerp dat ze interesseert. Geef ze de tijd om elkaar te leren kennen en overeenkomstige interesses te vinden.

Deze oefening is een krachtige manier om je leerlingen in te laten zien dat ze met een klein beetje werk een betere band kunt opbouwen met anderen. Simpelweg door te ontdekken waar de ander in geïnteresseerd is en zelf moeite te doen om iets te leren over dat onderwerp.

Oefening 3: Een week lang namen noemen

Iets wat vaak onderschat wordt, is de waarde die mensen hechten aan het horen van hun eigen naam. Veel mensen vinden het namelijk hartstikke fijn om hun naam te horen. Je kunt dit gebruiken in het klaslokaal en ontdekken wat het effect is op je leerlingen.

  • Stap 1: Vraag je leerlingen om de komende week tijdens elk gesprek dat ze met iemand aanknopen, beginnen met de naam van die persoon. Bijvoorbeeld: “Hoi Job, snap jij dat huiswerk voor wiskunde?”.
  • Stap 2: Daag je leerlingen uit om niet alleen de naam van hun gesprekspartner te noemen, maar ook de namen van andere klasgenoten. In plaats van naar ze te verwijzen als ‘hij’, ‘dingetje’ of een willekeurige bijnaam.
  • Stap 3: Laat je leerlingen bijhouden welke namen ze gebruiken en hoevaak ze deze noemen.

Dit is een goede, maar grappige oefening die wel de potentie heeft om compleet anders te lopen dan gedacht. Maar het wordt hoe dan ook een memorabele les. Moedig leerlingen uit om waar mogelijk de namen van anderen te gebruiken in een gesprek. Dit is een manier om te laten zien dat je iemand respecteert.

Sociale vaardigheden op school

Hoewel sociale vaardigheden heel belangrijk zijn in het leven, zijn ze vaak geen vast onderdeel van het curriculum. Het is verstandig om sociaal emotionele vaardigheden als onderwerp op de kalender te zetten en om met collega’s over de mogelijkheden te discussiëren. Benieuwd naar het lesmateriaal voor sociaal-emotionele vaardigheden van Tumult? Bekijk het in onze webshop en vraag direct een gratis proefexemplaar aan.

Hoe besteed jij aandacht aan sociale vaardigheden op school?

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search