Wereldburgerschap: de school vs de wereld?

Gepubliceerd op: 1 maart 2013
Door: Martina Nieuwenhuis

Inspiratie en normatief handelen. Dat is de 8e competentie die ik tijdens mijn studie aan de Marnix Academie in Utrecht moest aantonen. Deze PABO is de enige die deze competentie in het competentieprofiel van een leerkracht heeft opgenomen. De competentie gaat over het bewustzijn van een docent van zijn opvattingen en deze kunnen verwoorden en verantwoorden in taal en in handelen. Opvattingen over (bijvoorbeeld) recht en rechtvaardigheid, vrijheid en het ondersteunen van anderen. Deze competentie is gebaseerd op de canon voor wereldburgerschap Vensters op de Wereld van NCDO. Voor de Marnix is dit onderwerp blijkbaar belangrijk genoeg om er een aparte competentie aan te wijden. Hoe zit dat met jou? 

Wereldburgerschap. Wat is dat precies? Waarom is het noodzakelijk? Wat doe je er al aan in de klas? Wat kun je er nog meer mee in je onderwijs? Allemaal vragen waar ik komende weken over na ga denken. Mijn hersenspinsels en ontdekkingen kun je volgen in dit wekelijkse wereldburgerschapsblog!

Wat is wereldburgerschap?
NCDO omschrijft het als volgt: “De mondiale dimensie van burgerschap uit zich in gedrag dat recht doet aan de principes van wederzijdse afhankelijkheid in de wereld, de gelijkwaardigheid van mensen en de gedeelde verantwoordelijkheid voor het oplossen van mondiale vraagstukken.”

Wereldburgerschap is een breed begrip. Het komt er op neer dat kinderen deel uitmaken van een grote wereld. Om daarin richting te vinden hebben ze kennis, vaardigheden, een houding en reflectievermogen nodig. Juist voor het onderwijs is een grote rol weggelegd als het gaat om deze burgerschapsvorming. Sinds 2006 is het zelfs wettelijk verplicht om aandacht te besteden aan actief burgerschap en sociale integratie. Opvallend is dat veel scholen de mondiale dimensie van burgerschap nog niet altijd belichten, maar veel op nationaal niveau doen. Prima, maar alleen een nationale blik is niet genoeg. De wereld gaat immers verder dan de landsgrenzen.

Vensters op de Wereld
Om een idee te krijgen van de mondiale thema’s: check de canon voor wereldburgerschap, samengesteld door het NCDO en de Universiteit Utrecht. Onderwerpen als ‘Vrede en Conflict’, ‘Duurzame Ontwikkeling’ en ‘Identiteit’ komen hierin aan bod. Handig! In het boekje Wereldburger met Ketchup van het NCDO staat een handig overzicht van deze onderwerpen, een leuk boekje om te bestellen!

Geen onterecht medelijden!
Wat is wereldburgerschap? Nou in ieder geval gaat het niet puur en alleen om zielige kindertjes in Afrika. Honger, ziekte en ellende. Hongersnood in de Hoorn van Afrika, oorlog in Mali. Dat doet ons iets en daar willen we iets tegen doen. Dat is iets moois, je moet je zorgen maken als het je totaal onberoerd laat. Wat we soms echter vergeten zijn de positieve kanten van ‘het Zuiden’, zoals we Derde Wereldlanden liever noemen. Wat de inwoners zelf doen om oplossingen te vinden, wat voor waardevolle dimensies er in hun leven zijn en wat zij ons kunnen leren als we ons daarvoor open stellen. Door deze kant niet te belichten blijft het beeld eenzijdig en dat is niet oké. Het is een verkeerd uitgangspunt om te denken dat onze manier van denken en doen beter is. Mensen in het Zuiden zijn lang niet allemaal zielig of zitten op onze hulp te wachten, dat laat dit filmpje maar al te goed zien!

Laadt het filmpje niet? Bekijk ‘m dan op YouTube

Over de betekenis van wereldburgerschap kan ik nog wel even door gaan. Maar wat betekent het voor jou en hoe vul jij die 8e leerkrachtencompetentie in?

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search