Voor welke mindset kies jij?

Gepubliceerd op: 1 november 2016
Door: Arnoud Kuijpers

Vlak voor de zomervakantie vertelde ik een collega over het onderwijsvernieuwende project Expeditie Nederlands waar mijn collega Rutger Cornelissen en ik momenteel mee bezig zijn. Zij vroeg aan mij wat we met dit nieuwe onderwijsconcept wilden bereiken. Wat was ons doel? Eerlijk gezegd had ik daar nog niet zo concreet over nagedacht, maar al snel wist ik het: ik wil dat mijn leerlingen een andere mindset krijgen. Een mindset waarin ze willen leren in plaats van dat het moet. Daarop raadde mijn collega het boek ‘Mindset, de weg naar een succesvol leven’ van de Amerikaanse psychologe Carole Dweck aan. Dit boek heeft mijn blik op het leven veranderd. Waarom? Dat leg ik in deze blog uit.

De rol van de mindset

Carole Dweck deed jarenlang onderzoek naar prestatie en succes. Ze ontdekte dat niet alleen onze talenten en vaardigheden zorgen voor succes, maar dat ook onze mindset daarbij een belangrijke rol bij speelt. Een mindset is een denkstijl of geesteshouding die bepaalt hoe je naar jezelf en je kwaliteiten en vaardigheden kijkt. Ze ontdekte dat er twee verschillende soorten mindsets zijn: de statische (fixed) en de op groei gerichte (growth) mindset. In deze TED-talk vertelt ze meer over dit onderwerp.

Statische mindset

Fixed en growth mindsetHet boek doet voorkomen dat je óf een statische óf een op groei gerichte mindset hebt. Volgens mij is dat te zwart-wit gedacht. Iemand kan over beide beschikken en deze kan per situatie verschillen. Als je een statische mindset hebt, ga je ervan uit dat intelligentie een vaststaand gegeven is en dat deze bepaalt waartoe je in staat bent. Met een statische mindset wil je graag slim overkomen, vermijd je uitdagingen, draait het om succes, ben je bang om te falen of dom over te komen en geef je het bij moeilijkheden al gauw op. Belangrijk is dat iemand met deze mindset geen kritiek kan verdragen omdat het overkomt als een bedreiging. Het resultaat van een statistische mindset is dat je je niet ontwikkelt en je dus minder bereikt dan mogelijk is.

Op groei gerichte mindset

Iemand met een op groei gerichte mindset gaat ervan uit dat je je intelligentie, kwaliteiten en vaardigheden kunt ontwikkelen en dat oefening hierin kan bijdragen. Met andere woorden: jouw wil en inspanning bepalen waartoe je in staat bent en jouw intelligentie is te ontwikkelen. Dit alles zorgt ervoor dat diegene graag wil leren. Iemand met een op groei gerichte mindset houdt van uitdagingen en geeft niet op bij tegenslag, leert van kritiek en laat zich inspireren door het succes van anderen. Het resultaat van deze mindset is dat je een steeds hoger niveau bereikt. In de afbeelding hiernaast zie je een overzicht van beide mindsets (klik erop voor een vergroting). Mijn vraag aan jou is: in welke mindset herken jij je het meest? Denk je dat je jouw mindset kunt veranderen? Ja dat kan, vanaf vandaag kun jij er namelijk zelf voor kiezen een op groei gerichte mindset te hebben. Dat zal niet altijd even makkelijk zijn, maar alleen al het feit dat je je er bewust van bent, zorgt ervoor dat je anders met uitdagingen omgaat.

Rol van de docent

De rol van het onderwijs en van iedere individuele docent is groot als het gaat om het beïnvloeden van de juiste mindset. Ik ben daarom de eerste les na de zomervakantie begonnen met het stellen van de volgende vraag: “Is intelligentie een vaststaand gegeven of is het iets wat je kunt ontwikkelen?”. Dit leverde hele interessante gesprekken met mijn leerlingen op. Na afloop vermeldde ik dat de hersenen een spier zijn en dat je deze, net als in de sportschool, kunt trainen. Maar dan moet je daar wel moeite voor doen. Momenteel zie ik het als mijn taak als docent om mijn leerlingen te laten nadenken over welke mindset ze hebben.

In het boek worden een paar praktische tips voor het onderwijs gegeven. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je als docent de juiste instelling hebt en dat uitstraalt: ik ga jullie iets leren, jullie mij, wij gaan samen leren! Uit verschillende onderzoeken blijkt overigens dat de mindset van de docent een grote invloed heeft op de leerhouding van de leerling. Leerlingen merken het bijvoorbeeld als je hoge verwachtingen van ze hebt en gaan zich daar naar gedragen. Stel daarnaast de juiste vragen aan je leerlingen: ‘Van welke fout heb je iets geleerd?’ ‘Waar heb je vandaag extra moeite voor gedaan?’ en ‘Is er iets wat je altijd al had willen doen? Maar wat je niet durfde omdat je er niet goed in was?’.

Complimenten geven

Wat is het verschil tussen: “Goed gedaan, wat ben je slim!” en “Goed gedaan, wat heb je je best gedaan.” Volgens onderzoek van Carole Dweck stopt tijdens de eerste uitspraak het leerproces, en bij de tweede schiet het leerrendement bij een volgende opdracht omhoog. Dit voorbeeld heeft mijn ogen echt geopend. Tijdens mijn lessen betrapte ik mezelf erop dat ik geneigd was om leerlingen te complimenteren met hun slimheid in plaats van met hun werkhouding. Dweck benadrukt dat we in het onderwijs geen waardeoordelen moeten geven omdat leren een leerproces is.

Expeditie Nederlands

Tot slot, ik constateer nu al dat mijn havo 3-leerlingen bij Expeditie Nederlands een andere mindset aan het ontwikkelen zijn. Ze zijn gericht op groei en het verbeteren van hun vaardigheden, in plaats van het behalen van cijfers. We hebben nog een lange weg te gaan, maar het begin is er. En dat voelen leerlingen ook, want zoals een leerling in de eerste evaluatie aangaf: “Dit jaar word je beoordeeld op wat je kunt, in plaats van wat je kent.” Dit citaat laat zien dat we aan de mindsets van onze leerlingen werken door hen er in ieder geval over na te laten denken.

Deze blog is geschreven naar aanleiding van ‘Mindset, de weg naar een succesvol leven’ van Carol Dweck (2013), daarbij heb ik de blog van Wijleren.nl gebruikt. Daar vind je nog veel meer informatie over de fixed en growth mindset.

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search