Wat scholen van Google kunnen leren over creativiteit stimuleren – deel 1

Wat motiveert je om te werken? Geld, is waarschijnlijk een van de eerste antwoorden die mensen zouden geven. Maar dat is niet helemaal waar. In zijn boek Drive, schrijft Daniel Pink over de ‘radicale’ technieken die het Australische softwarebedrijf Atlassian en Google gebruiken om hun medewerkers gemotiveerd en creatief te houden. En nee, dat is niet het bedrag op het maandelijkse salarisstrookje. 

Eén keer per kwartaal krijgen medewerkers van Atlassian de kans om te werken aan een software-project van hun keuze. Dit noemen ze een FedEx-dag. Ze moeten het project namelijk binnen 24 uur afronden en presenteren. Google-medewerkers mogen zelfs 20% van hun tijd besteden aan projecten van hun keuze. De enige voorwaarde is wel dat het project moet aansluiten bij de missie en de doelen van het bedrijf.

Het resultaat van een ‘day off’
De innovatie-dag van Google en de FedEx-dag van Atlassian zijn beide een groot succes. Medewerkers zijn gewend aan deze dag vol creativiteit en gaan zonder problemen zelfstandig aan de slag. Sommigen werken zelfs ’s avonds door om hun eigen projecten af te kunnen ronden. Bij Atlassian zijn tijdens de FedEx-dagen producten ontwikkeld die het bedrijf geholpen hebben om efficiënter te worden. Bij Google zijn er een aantal zeer innovatieve onderdelen van het bedrijf voortgekomen uit hun ‘Innovation Day Off’. Denk aan Google News, Adsense en zelfs Gmail! Zo zie je maar, als je medewerkers op de juiste manier vrijheid geeft, levert dat zeker indrukwekkende resultaten op. Maar hoe is dit concept te gebruiken binnen scholen?

In de klas?
Het idee om leerlingen één dag per week een dag te geven waarin ze helemaal zelf mogen bepalen aan wat voor projecten ze werken, is waarschijnlijk niet heel realistisch. Dat is begrijpelijk, ten eerste hebben leerling en docent geen werknemer/werkgever relatie (de leerling wordt niet betaald) en ten tweede kun je van pubers niet altijd verwachten dat ze net zo meegaand zijn als volwassenen. Maar, dat wil natuurlijk niet zeggen dat het idee direct de prullenbak in mag. Zoals Daniel Pink schrijft in zijn boek Drive (je leest ook meer over dit boek in de blog van Sander), worden mensen gemotiveerd door drie dingen: autonomie, meesterschap en zingeving.

Autonomie: zelfstandigheid en onafhankelijk. Mensen zijn vrij van controlerende factoren en hebben het gevoel de touwtjes in handen te hebben. Dat resulteert in een hogere mate van verantwoordelijkheidsgevoel.

Meesterschap: volledige controle hebben over een specifiek talent of specifieke vaardigheid. Over het algemeen is hier veel voor getraind of geoefend.

Zingeving: het gevoel dat wat je doet voor jou zinvol is. Het heeft een persoonlijke waarde, je snapt waarom je er je tijd in steekt.

Pas als je het belang van deze drie belangrijke motivatiefactoren inziet, kun je begrijpen hoe je het concept van Google en Atlassian in de klas kunt inzetten.

Een ‘day off’ voor leerlingen
Waarom zou je dit concept willen gebruiken voor je leerlingen? Er zijn natuurlijk veel mogelijke antwoorden op deze vraag. Zo kun je ze met een ‘day off’ bijvoorbeeld een unieke kans te geven om te leren. Je kunt het gebruiken om leerlingen in te laten zien dat ze de vaardigheden die ze leren op school (denk aan plannen, zelfstandig leren of omgaan met elkaar) inderdaad de rest van hun leven kunnen gebruiken. Tijdens een ‘day off’ kunnen leerlingen hun interesses verkennen en dingen proberen die ze anders misschien niet konden uitproberen. Een leeromgeving waarin leerlingen vrij zijn om te leren wat ze willen, kan heel bevorderlijk werken: leerlingen leren om te experimenteren en dat heeft een aantal voordelen.

Leerlingen leren over carrièremogelijkheden
Als je een ‘day off’ organiseert op school, kun je daarbij professionals uit het bedrijfsleven uitnodigen. Leerlingen kunnen natuurlijk vragen stellen en hierdoor meer leren over verschillende beroepen, maar ze kunnen ook hun werk voorleggen en feedback krijgen van deze professionals. En dat werkt natuurlijk extra motiverend! Welke professionals je uitnodigt, kun je helemaal zelf bepalen en is waarschijnlijk ook afhankelijk van de richting van de school waarop je werkt.

Leerlingen ontdekken nieuwe interesses
Op zo’n dag kunnen leerlingen bezig zijn met iets waar ze echt een passie voor hebben. Vindt een leerling stripboeken bijvoorbeeld leuk? Dan kan hij op een ‘day off’ bijvoorbeeld zelf een strip schrijven en illustreren. Maar de mogelijkheden zijn eindeloos: een model maken van de eiffeltoren, een historische roman schrijven, een stilleven schilderen, een komedieshow schrijven en uitvoeren, een videoverslag van de dag maken, een sportles in elkaar zetten en uitvoeren, een model maken van verschillende WOII veldslagen etc.

Leerlingen zoeken het zelf uit
Er zijn al een aantal scholen die een ‘day off’ georganiseerd hebben. Eén van de dingen die zij als belangrijkste leerpunt zien, is dat je leerlingen zelfstandig moet laten werken. Ze moeten zelf verantwoordelijk zijn voor de uitkomst, alleen op deze manier wordt de dag een succes. Als docent stuur je niet en leg je je leerlingen ook geen beperkingen op. Ze leren vindingrijk en creatief te zijn en dat zorgt voor meer zelfvertrouwen.

Leerlingen krijgen vrijheid en hebben lol
Voor veel tieners is school niets meer dan leren, toetsen en saaie lesboeken. En dat zijn geen dingen waar ze nou echt van kunnen genieten. Door een ‘day off’ zien leerlingen school ineens in een ander daglicht. Ze zien hoe de schoolapparatuur en de lokalen op een andere manier gebruikt worden voor een leerdoel dat ze zélf mogen bepalen. En dat zorgt simpelweg voor meer lol op school.

Wat hebben scholen er aan?
Dat er voor leerlingen veel voordelen aan zo’n ‘day off’ zitten, is dus wel duidelijk. Maar ook voor scholen zitten er veel positieve gevolgen aan.

Leerlingen gaan de school op een andere manier bekijken. Ze leren op school immers niet meer alleen ‘saaie’ dingen, maar leren ook hoe ze hun vaardigheden kunnen gebruiken om iets te leren over een onderwerp dat hun interesseert. School wordt op deze manier meer een instrument om te leren over onderwerpen waar leerlingen zelf het nut van inzien in plaats van een plek waar ze alleen maar naar toe komen om zo hoog mogelijke cijfers te halen.

Echt vaardighedenonderwijs
Daarnaast worden aangeleerde vaardigheden direct in de praktijk toegepast. Dit sluit helemaal aan bij hoe wij bij Tumult de invulling van het vaardighedenonderwijs zien. Dit zorgt er namelijk voor dat leerlingen de vaardigheden beter beheersen. Dit voorbeeld maakt het misschien nog iets concreter: in de les leren leerlingen over de stelling van Pythagoras. Maar als ze dit niet leren toepassen, weten ze na een paar jaar alleen nog (met een beetje mazzel) dat wat de stelling van Pythagoras ís, maar niet wat ze ermee kunnen. Door ze het te laten toepassen in een project waarbij ze een fiets of een boomhut in elkaar moeten zetten, leren ze wat ze er concreet mee kunnen en zien ze opeens wel het nut van wiskunde. En snap je hoe scheikunde werkt? Dan kun je dat toepassen op iets wat je leuk vindt. Bijvoorbeeld hoe je je prestaties op het voetbalveld kunt verbeteren door goede voeding of betere trainingstechnieken. Kortom: koppel je kennis aan passie, dan krijg je motivatie!

Betere communicatie en waardering
Door de projecten, verbeteren leerlingen de communicatie en de aantrekkingskracht van de school op anderen. Als school kun je leerlingen uitdagen om tijdens een ‘day off’ ideeën te bedenken en uit te werken waarmee ze bijvoorbeeld het verzuim op school kunnen terugdringen. Dat kan over van alles gaan. Bijvoorbeeld een betere gymzaal ontwerpen, de klaslokalen op een andere manier inrichten of een verbetering van het aanbod van de kantine. Doordat de leerlingen meer betrokken worden bij de school en het gevoel hebben dat hun mening gewaardeerd wordt, wordt de band tussen school en leerling ook sterker.

In ons abonnement Tumult Studievaardigheden 2 t/h/v zit ook een opdracht waarin leerlingen hun ideale school gaan bedenken. Wellicht een leuke optie als voorzetje op een groter project.

Hoe pak je dat aan?
De ideeën zijn leuk, maar hoe plan je nou concreet zo’n dag in? Dat ontdek je volgende week in deel twee van deze blog.

Foto bovenin: Tsahi Levent-Levi