Ik ben deze vakantie mijn gloednieuwe dure zonnebril verloren. Balen! Gelukkig heb ik een doorlopende reisverzekering. Een aantal jaar terug zou ik met een medewerker hebben gebeld om mijn verhaal uit te leggen. Maar nu had ik een online gesprek met een chatbot die de schademelding stap voor stap met me doorliep. Diezelfde avond kreeg ik een bericht: het bedrag wordt volledig vergoed. Zomaar een klein voorbeeld waarin digitalisering en automatisering het werk van mensen overneemt. Natuurlijk werken er nog steeds échte mensen bij mijn reisverzekeraar, maar de aard van hun werk verandert in rap tempo. Wat betekent dat voor jongeren van nu?
Kenners voorspellen dat de arbeidsmarkt in de toekomst alleen nog maar sneller zal veranderen. Hoe leiden we de jongeren van nu daarvoor op? Die vraag staat centraal in het vorig jaar verschenen rapport Het voorbereiden van leerlingen op (nog) niet bestaande banen van Paul Kirschner. Omdat het nuttig is wetenschappelijke bevindingen na een tijdje opnieuw te bekijken, lees je in deze blog de belangrijkste punten uit het rapport.
Maatschappelijk dilemma
Kirschner constateert dat we met een groot maatschappelijk dilemma te maken hebben. Met name de beroepen waar de (v)mbo-leerlingen van nu voor worden opgeleid hebben grote kans in de toekomst van aard te veranderen of zelfs helemaal te verdwijnen. Daarvoor komen nieuwe beroepen in de plaats die we nu nog niet kennen. In zijn onderzoek vroeg Kirschner een groep experts uit binnen- en buitenland hoe het onderwijs jongeren optimaal kan voorbereiden op deze onzekere arbeidsmarkt van de toekomst.
Toekomstbestendig leren
Interessant is dat het rapport afstand doet van de term 21e-eeuwse vaardigheden. Het probleem met de 21e-eeuwse vaardigheden is dat ze weinig eenduidig zijn; er zijn verschillende modellen en opvattingen over. Bovendien waren veel genoemde vaardigheden, zoals samenwerken en kritisch denken, ook in de vorige eeuw al belangrijk. Feitelijk zijn alleen informatiegeletterdheid en informatiemanagement volgens Kirschner echt vaardigheden van de 21e eeuw. Hij stelt daarom voor om te spreken van toekomstbestendig leren. Hieronder verstaat hij “het verwerven van de vaardigheden en houdingen die nodig zijn om op een stabiele, bestendige manier te blijven leren in onze snel veranderende wereld”.
Hogere orde vaardigheden
In een Group Concept Mapping-onderzoek liet Kirschner de experts brainstormen over ideeën om het onderwijs toekomstbestendig te maken. Vervolgens liet hij ze deze ideeën scoren op het belang en de haalbaarheid ervan. Daaruit komt naar voren dat zij hogere orde vaardigheden, zoals metacognitie en reflectie, transfer van vaardigheden en kritisch denken, het belangrijkst vinden voor toekomstbestendig leren. Tegelijk zien zij het als moeilijk haalbaar om het aanleren van deze vaardigheden een structurele plek te geven in het onderwijs. Typisch 21e-eeuwse vaardigheden, zoals informatievaardigheden en informatiegeletterdheid, hebben volgens de experts minder prioriteit. Ze kunnen daarentegen wel weer eenvoudig(er) uitgevoerd worden.
Voortbouwen op een brede kennisbasis
Kirschner adviseert het onderwijsbeleid voor de komende tien tot vijftien jaar uit te zetten volgens een drietrapsprocedure:
- Het begint bij het leggen een breed fundament van kennis en vaardigheden, waarop leerlingen kunnen voortbouwen in de rest van hun loopbaan.
- De volgende trap is erop gericht leerlingen op hoog niveau met deze kennisbasis te laten (samen)werken en van hieruit verder te leren.
- De laatste trap gaat over het ontwikkelen van hogere orde vaardigheden zoals metacognitie en reflectie, die een leven lang leren mogelijk maken.
Herken jij je als leraar in de uitkomsten van het onderzoek? Wat is volgens jou nodig voor toekomstbestendig leren? Ik ben benieuwd naar jouw mening. Laat hieronder een bericht achter of stuur een mail naar sandrahuigen@tumultgroep.nl.
