De (on)macht van de klassieke educatieve uitgeverij

Gepubliceerd op: 6 juni 2016
Door: Arnoud Kuijpers

In mijn vorige blog schreef ik over het onderwijsvernieuwde project ‘Expeditie Nederlands’ waarmee Rutger Cornelissen en ik volgend schooljaar aan de slag gaan. We hebben enorm veel positieve reacties gehad. Al meer dan tweehonderd docenten hebben zich aangemeld bij de Facebookgroep om op die manier kritisch mee te denken en ons van feedback te voorzien. Er werd echter niet door iedereen enthousiast gereageerd op ons project…

Een boete

Volgend jaar zullen we onder andere zonder methode werken. Het had echter nog heel wat voeten in de aarde om de methode af te schaffen. Hoe zit dat precies? Klassieke educatieve uitgeverijen zoals Malmberg en Noordhoff verkopen boeken voor 80% van de adviesprijs aan (in ons geval) een boekenleverancier. De school neemt de boeken voor de afschrijvingsperiode af, dit is over het algemeen 4 jaar. Natuurlijk is het verdienmodel berekend op die 4 jaar en die was in ons geval nog niet verstreken. Wat denk je? We hebben twee keer telefonisch contact gehad en uitgelegd waarom we de methode willen afschaffen. Maar het mocht niet baten… In plaats van dat dit soort partijen onderwijsvernieuwende projecten ondersteunen, hebben ze de school een boete van €2500,- opgelegd.

Kapitaal versus kwaliteit

Dit voorbeeld illustreert dat klassieke uitgeverijen en boekenleveranciers de kwaliteit van het onderwijs niet op de eerste plaats zetten. Ze denken hoofdzakelijk aan kapitaal, zonder dat daarbij wordt gekeken welke consequenties dat voor het onderwijs heeft. Dit soort klassieke educatieve uitgeverijen wil verdienen. Dat is het belangrijkste! Ze willen boeken verkopen en hun macht behouden. Dat is volgens mij ondergeschikt aan wát ze aanbieden. Als ik kijk naar de theoretische blokken in onze huidige methode (Nieuw Nederlands), zie ik dat deze erg onduidelijk staan uitgelegd. Bovendien hebben vrijwel alle voorbeeldzinnen een negatieve inhoud. Een willekeurige voorbeeldzin: ‘Wie zijn er gisteren allemaal …. (uitsturen) bij Engels?’. Dit alles zou geen bezwaar zijn als docenten het boek niet als leidraad gebruiken, maar dat is helaas niet zo. Ik kan dus niet anders dan concluderen dat de methode een blauwdruk is van het onderwijs in Nederland, en dat baart mij zorgen!

UitGEVERij

In tegenstelling tot wat het woord ‘uitGEVERij’ impliceert, geeft een klassieke uitgeverij helemaal niets. Zij neemt alleen maar. Maar die aanzienlijk grote macht brokkelt steeds verder af. Dat heeft onder andere te maken met de mogelijkheden van het internet. Lesmateriaal delen is nu nog nooit zo makkelijk geweest. Het succes van de Drive voor het schoolvak Nederlands is daar een uitstekend voorbeeld van. Open source lesmateriaal waar iedereen bij kan en helemaal niets voor hoeft te betalen; is dat niet daadwerkelijk zoals het woord ‘geven’ bedoeld is? Het is volgens mij een kwestie van tijd dat er een gratis lesmethode van verzameld lesmateriaal van verschillende docenten in heel Nederland wordt gemaakt. En waar blijven de uitgeverijen? In hun huidige vorm zullen ze op dat moment overbodig worden, en moeten toezien hoe hun macht afneemt.  

Vernieuwing

Natuurlijk begrijp ik dat klassieke uitgeverijen worstelen met hun positie. Maar zoals elk goed bedrijf betaamt, moet er vooruit gekeken en ingespeeld worden op de toekomst. Het is belachelijk dat uitgeverijen ‘digitale boeken’ (ingescande PDF-pagina’s van de bestaande papieren methode) voor zo’n hoge prijs durven te verkopen. Ze hebben stilgestaan en zijn te laat in beweging gekomen. Waar bleven de educatieve filmpjes? Het interactieve lesmateriaal? De leerling-volg-systemen? Natuurlijk, ze zijn er nu. Maar heeft u gezien wat dat kost?

Ik ben blij dat ik volgend jaar verlost ben van de methode, ondanks dat ik weet dat er daarmee een paar bijkomende voordelen (zoals voorbereidingstijd en kant-en-klare toetsen) verloren gaan. De belangrijkste vraag is echter: geven we met de methode het beste onderwijs? Docenten zijn in mijn ogen zelf in staat te bepalen wat belangrijk is! Waarom gebeurt dat dan nog zo weinig? Dat we volgend jaar met ‘Expeditie Nederlands’ geen methode gebruiken is voor het Candea College een duur grapje geworden, maar ik ben blij dat zij ons wél steunen in een ander soort onderwijs!

Misschien vind je dit ook interessant

9 Responses

  1. 2500 euro is niet mis inderdaad. Zo’n boete is schandalig; alsof je de wet op vrij onderwijs hebt geschonden. Op deze manier is de uitgeverij de baas over jouw onderwijs en niet de docent. Dat is echt niet ok.

    Anyways…nu iets positiefs! Veel succes met jullie methodeloze proefperiode! Ik heb het ook twee jaar gedaan met Cambridge; het was af en toe niet makkelijk hoor! Gelukkig ken ik iemand met een kleine educatieve uitgeverij. Zij werken op een andere manier dan de grote bedrijven zoals bijv. Noordhoff.

  2. De school heeft een overeenkomst bij de uitgever, dat zonder boete (kleine lettertjes) niet te ontbinden valt. Logisch, dat er een boete wordt opgelegd.

  3. Hoi Arnoud,
    Een mooi project waar jullie mee gestart zijn. Jullie kunnen ook onderdelen van de Stercollecties Nederlands inzetten voor je project. Je mag een Stercollectie kopiëren en aanpassen zoals je wil, het materiaal is open source. En omdat Candea deelneemt aan VO-content kun je ook de toetsen gebruiken en aanpassen. Misschien dat dit jullie weer een stukje verder helpt met je project.
    Veel succes volgend jaar!

  4. Arnoud,

    Ook ik ben een enorm voorstander van open educatief materiaal. Dat neemt niet weg dat ik vind dat je klachten niet allemaal gegrond zijn. Jullie zijn een contract aangegaan met een uitgever. Dat wil je nu eenzijdig openbreken. Daar zit een boeteclausule aan vast. Jammer, maar niet anders dan bij het vervroeg aflossen van jouw hypotheek, het tussentijds stoppen met de lease van een auto of soortgelijke contracten. Hadden jullie dat contract maar niet moeten sluiten. Dat kun je de uitgever niet aanrekenen.

    Impliciet lees ik in jouw stuk dat je vindt dat boeken veel duurder zijn dan digitaal spul. Als je ’n beetje in de drukkerijwereld thuis bent, dan zul je weten dat het drukken van full color-spul in India en China spotgoedkoop is. De prijs van leermateriaal wordt niet voor het grootste deel bepaald door de drukkosten.
    Dat neemt niet weg dat het, folio of digitaal, erg duur is, weinig flexibel, niet open en weet ik veel wat nog meer. Maar daar kies je zelf voor als je met hen een contract sluit. Iets met billen branden en op blaren zitten :-).

    Groet, Kees

    1. Hoi Kees,

      Dank voor je reactie! Ben het met je eens hoor, je hebt op alle punten gelijk. Ik verbaas me er echter over dat uitgeverijen niet voor beter digitaal materiaal zorgen, terwijl dat juist zo veel mogelijkheden biedt. Daarnaast blijf ik van mening dat er kritisch naar de inhoud gekeken moet worden, en dat het niet alleen om de winst te doen moet zijn. Ook dat begrijp ik wel, maar mijn onderwijshart doet dan pijn.

  5. Dank voor je reactie!

    Laat duidelijk zijn: ik heb ook niet veel met commerciële uitgevers en ontwikkel daarom ook zelf mijn digitale materiaal. Er is voor veel vakken al veel basismateriaal te vinden bij bijvoorbeeld de Stercollecties. Ook diverse collega’s in den lande maken mooi spul.

    Zolang uitgevers geen keuzemogelijkheid geven om bijvoorbeeld per hoofdstuk of onderwerp iets te gebruiken in de eigen elektronische leeromgeving van de school (bijvoorbeeld via LTI), zie ik de toekomst somber in.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search