Onderzoek: Het Mentoraat in het Onderwijs: Onmisbaar, maar Onder Druk

Inleiding

Als mentoraatadviseur bij Tumult Academy spreek ik dagelijks mentoren die zich met hart en ziel inzetten voor hun leerlingen. Hun rol is essentieel in het onderwijs: ze begeleiden leerlingen in hun studievaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling en loopbaanoriëntatie (LOB). Maar hoe ervaren zij zelf hun werk? Waar lopen ze tegenaan?

In het najaar van 2024 hebben we een uitgebreid onderzoek gedaan onder onderwijsprofessionals om dit te achterhalen. De resultaten laten duidelijk zien: mentoren zien hun rol als cruciaal, maar ervaren tegelijkertijd tijdgebrek, een tekort aan middelen en een gebrek aan structuur.

Ik deel graag de belangrijkste inzichten uit dit onderzoek – en wat we bij Tumult doen om hierop in te spelen.

Hoe belangrijk vinden mentoren hun rol?

We vroegen mentoren hoe zij hun eigen rol zien. De cijfers laten een duidelijke trend zien:

• 80% beoordeelt het mentoraat als superbelangrijk en geeft het een 5 op een schaal van 5.
• 15% beoordeelt het met een 4, wat aangeeft dat ze het als zeer waardevol zien.
• Niemand gaf een 1 of 2, wat betekent dat elke ondervraagde het mentorschap als belangrijk beschouwt.

Een mentor vatte het krachtig samen:
“Leerlingen moeten een aanspreekpunt hebben, iemand die voor ze opkomt, maar die ze ook aanpakt als het nodig is.”

Ondanks deze enorme betrokkenheid geven veel mentoren aan dat ze niet de tijd en structuur krijgen om hun rol optimaal te vervullen.

Hoeveel aandacht is er op school voor het mentoraat?

Mentoren vinden hun werk belangrijk, maar krijgt het op school wel de aandacht die het verdient? Hierover zijn de meningen verdeeld:

• 40% vindt dat er voldoende tot ruim voldoende aandacht is.
• 30% geeft aan dat er wel aandacht is, maar dat de invulling beter kan.
• 30% ervaart een tekort aan tijd en middelen om het mentoraat goed uit te voeren.

Veel mentoren geven aan dat het mentoruur vaak wordt gevuld met andere taken, waardoor er minder tijd overblijft voor echte begeleiding. Zoals een respondent aangaf:
“Het mentoruur vult zich snel met andere zaken. Je moet echt tijd reserveren voor Tumult.”

Wat zijn de belangrijkste prioriteiten binnen mentorlessen?

Volgens mentoren zouden de lessen zich moeten richten op:

1. Sociaal-emotionele vaardigheden – 60% noemt dit als absolute prioriteit.
2. Studievaardigheden – 66% noemt dit belangrijk, 26% ziet het als prioriteit.
3. Groepsdynamiek en klasmanagement – 45% noemt dit als prioriteit.

Ook keuzevaardigheden en LOB zijn belangrijk (61% vindt dit een relevant onderdeel), maar krijgen minder prioriteit binnen de beperkte tijd.

Een van de grootste uitdagingen blijft balans vinden tussen deze thema’s binnen de beschikbare lestijd.

Welke uitdagingen ervaren mentoren?

Naast tijdgebrek gaven mentoren aan dat ze worstelen met:

• Leerlingen serieus aan de slag krijgen.
• De groepsdynamiek positief houden.
• Aansluiten bij de behoeften van leerlingen zonder structuur te verliezen.
• Het contact met ouders en hen betrekken bij het mentoraat.
• Leerlingen helpen leren leren, terwijl ze dat zelf nog niet als noodzaak zien.

Een mentor vatte het mooi samen:
“Leerlingen realiseren zich vaak niet dat ze bepaalde vaardigheden nu al nodig hebben. Hoe breng je dat over?”

Wat hebben mentoren nodig?

We vroegen mentoren wat zij nodig hebben om hun werk beter te kunnen doen. Dit waren de meest genoemde wensen:

• Meer tijd voor individuele begeleiding (55%)
• Een online bibliotheek met kant-en-klare lessen (49%)
• Een mentorprogramma met een jaarplanning (38%)
• Meer training en persoonlijke ontwikkeling als mentor (29%)

Opvallend is dat mentoren niet per se meer lessen willen, maar vooral betere structuur en materialen.

Wat kunnen we hieraan doen?

Deze signalen kunnen we niet negeren. Daarom werken we bij Tumult Academy aan concrete oplossingen die mentoren helpen hun werk makkelijker én effectiever te maken.

Daarom ontwikkelen we momenteel een Plus Licentie, waarmee mentoren:

✔ Altijd het juiste materiaal voor handen hebben, inclusief kant-en-klare lessen.
✔ Een duidelijke jaarplanning krijgen, zodat de invulling van mentorlessen gestructureerd verloopt.
✔ Toegang krijgen tot verdiepende trainingen en ondersteuning, afgestemd op de behoeften van de school.

Ik geloof dat goed mentorschap begint bij goede ondersteuning. Daarom wil ik graag verder in gesprek met scholen die deze uitdagingen herkennen en samen kijken naar oplossingen die écht impact maken.