Onderwijsvernieuwers #2: werken en leren op Spinoza20first

Gepubliceerd op: 3 april 2018
Door: Martina Nieuwenhuis

Een vernieuwingsschool staat nooit los van de mensen in de organisatie. Want wat merken de leerlingen ervan? En de docenten, moeten die een andere rol aannemen? In deze tweede blog over Spinoza20first in Amsterdam bespreek ik dit met Zoë de Smet, expert beweging en coach van een stamgroep. Alleen al haar functiebeschrijving vraagt om uitleg, niet?

Als je werkt op Spinoza20first …

… dan heb je daarvoor bewust gekozen. De meeste experts en coaches zijn betrokken vanaf het begin. Ze zijn onderwijsmensen die ideeën hebben over vernieuwing en écht geloven in het eigenaarschap van leerlingen. Oftewel: ze zijn op zoek naar een nieuwe stap in het onderwijs, voor de leerling, het leren en zichzelf. Want naast het lesgeven hebben ze ook onderwijskundige taken. Bijvoorbeeld het ontwikkelen van thema’s: het lesmateriaal en curriculum wordt namelijk helemaal zelf vormgegeven. Tijdens het uitvoeren van een bedacht thema wordt steeds geëvalueerd hoe het gaat en natuurlijk wordt ook continu vooruit gewerkt: wat bieden we in het volgende thema aan? Welke kerndoelen nemen we als basis en welke domeinoverstijgende opdrachten sluiten daarop aan?

Al deze extra taken maken Spinoza20first tot een inspirerende werkomgeving, maar de ontwikkeltaak voor experts is groot. Het wordt daarom belangrijk gevonden om voortdurend met elkaar in gesprek te zijn over hoe ze als team de taak behapbaar houden. Doordat iedereen vanuit volle overtuiging werkt, is er een positieve en goede werksfeer. Het enthousiasme wint het van het ‘moeten’. Een belangrijk element hierin is dat de school wel groeit, maar niet razendsnel. Dit is een bewuste keuze. Het team wil ook zelf de tijd hebben om mee te groeien met het onderwijsconcept.

Zoë …

… is expert beweging, coach van een stamgroep en betrokken vanaf het eerste uur. De mooiste opbrengst van het onderwijs op Spinoza20first vindt ze om te zien bij leerlingen hoe ze omgaan met eigen verantwoordelijkheid. Ze hebben vrijheid in de taken die ze kiezen en plannen. Zo sturen ze zelf wát ze leren en geven ze hun leerproces vorm. Maar ook voor Zoë zelf biedt dit onderwijs veel. Vooral op het gebied van coaching is ze erg gegroeid. Ze ziet dit bijvoorbeeld terug in het mentoraat en het voeren van individuele gesprekken. Vragen en issues als ‘hoe leer je een leerling plannen’, ‘hoe stel je goede vragen’, ‘coaching vs. voorkauwen’ en ‘verschil zien tussen leerlingen’ gaan steeds beter en eenvoudiger.

Wat zijn de verschillende rollen van de ‘docent’ op Spinoza20first?

Je hebt een aantal rollen op het Spinoza20first, onder andere die van expert en die van coach. De makkelijkste vertaling is dat een coach een mentor is en een expert een vakdocent. Als coach zie je de leerlingen dagelijks bij de dagstart en in het wekelijkse begeleidingsuur met de hele stamgroep. Daarnaast spreek je als coach wekelijks apart met elke leerling, zo’n tien minuten. In elke stamgroep zitten zo’n vijftien leerlingen. Een coach heeft dus een opvallend aantal contacturen meer met de stamgroep dan je gewend bent uit het regulier onderwijs. Als expert geef je lessen, die deels overeenkomen met het regulier onderwijs, maar wel altijd aansluiten bij het lopende thema én bij de andere vakken. Zo wordt er domein- en/of vakoverstijgend gewerkt.

Hoe ziet een dag voor een leerling er op Spinoza20first uit?

Dit kenmerkt zich doordat het niet vaststaat. Ze beginnen wel standaard met de dagstart met hun stamgroep. In een stamgroep zitten leerlingen van alle schoolniveaus samen. Tijdens de dagstart worden lopende zaken met ze besproken en ze schrijven zich in voor domeinen waarbinnen ze die dag of week lessen willen volgen. Hierbij gaan ze dus uit hun stamgroep. De lessen die bij die domeinen horen worden in de ochtenden gegeven. ’s Middags is er projecttijd. Daarin kan meer gekozen worden; ze kunnen hun tijd flexibel indelen. Ze kunnen hierbinnen zelfs kiezen voor een Explore-uur: daarin is ruimte om iets te onderzoeken dat niet zozeer met school te maken heeft. Zolang ze maar een duidelijk doel voor ogen houden en het bijvoorbeeld past in het thema.

De leerlingen denken dus elke dag na over wat ze die dag willen doen, hoe ze ervoor staan, of ze bijvoorbeeld extra uitleg willen van expert X en of ze al klaar zijn voor een toets. Ja, ook die plannen ze zelf in. De keuzes die ze maken zijn in het begin vaak gebaseerd op wat bijvoorbeeld een vriendje of vriendinnetje kiest, maar gaandeweg leren ze steeds beter zelf kiezen.

Wat denk jij over de rol van coach, expert en leerling in dit onderwijsconcept? Laat een reactie achter onder deze blog. In de volgende blog over Spinoza20first bespreek ik enkele kritiekpunten over het onderwijsconcept met Zoë. Daarna volgt ook nog een interview met een leerling. Benieuwd? Houd de blog in de gaten!

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search