Onderwijs naar Zweeds voorbeeld: hoe werkt Kunskapsskolan?

Gepubliceerd op: 26 september 2016
Door: Emma Paul

Meer en meer scholen zijn bezig om hun onderwijs te personaliseren en daardoor beter af te stemmen op de mogelijkheden van hun leerlingen. Het van oorsprong Zweedse onderwijsconcept Kunskapsskolan is één van de vele manieren om gepersonaliseerd onderwijs vorm te geven. Maar wat is Kunskapsskolan precies? En wat zijn de voor- en nadelen van deze onderwijsmethode?

Kunskapsskolan Education is een Zweeds onderwijsconcept dat onderwijs op een andere manier vormgeeft: namelijk dat leerlingen allemaal op een ander tempo en op een verschillende manier leren. Deze manier van leren heet KED en wordt inmiddels door meer dan 50 scholen in verschillende landen gebruikt.

Hoe werkt KED?

kunskapsskolan modelBij KED wordt een hele afdeling of de complete school betrokken. Het is niet iets wat je als docent zelf kunt implementeren. Leerlingen werken met behulp van een eigen coach aan hun persoonlijke leerdoelen. Ze houden rekening met hun eigen sterke en zwakke punten. Iedere week hebben de leerlingen een gesprek met hun coach. Tijdens dit gesprek, blikken ze terug op de afgelopen week aan de hand van een logboek dat de leerling bijhoudt en worden er afspraken gemaakt over de leerdoelen. Zo worden leerlingen gemotiveerd om te blijven leren. Het doel van KED is dat leerlingen zo gestimuleerd worden om het meeste uit zichzelf te halen. Bij scholen die volgens KED lesgeven, proberen ze leerlingen te stimuleren zodat ze zichzelf verantwoordelijk voelen voor hun eigen leerproces en de kennis en vaardigheden die ze daarbij nodig hebben. Iedere leerlingen krijgt een eigen online leerroute in een digitale portal.

Wat aanspreekt bij dit onderwijsconcept is dat er echt wordt doorgepakt, maar ook dat er goed wordt nagedacht over het leren. Niet alleen de rol van digitaal lesmateriaal, maar ook de rol van leerlingen, docenten en ouders bij het leerproces. En wat ook aanspreekt is dat iedereen betrokken wordt, net als bij Edutrainers. Je doet niet hier en daar een workshop of een training, maar je werkt echt met elkaar naar een doel toe. Je gaat echt samen ergens voor.

Een video-impressie van KED:

Hoe zit het met lesmateriaal?

Kunskapsskolan scholen gebruiken lesmateriaal dat speciaal voor Kunskapskolan is ontwikkeld. Dit lesmateriaal is opgebouwd in verschillende stappen waardoor leerlingen zelf hun leerroute kunnen uitstippelen. Geen lesmethodes en geen verschillende leveranciers. En dat heeft zowel voor- als nadelen. Zo is bijvoorbeeld al het lesmateriaal beschikbaar in de online portal en is er geen gedoe met leveringen door verschillende leveranciers. Maar aan de andere kant is nog niet voor het hele curriculum voldoende lesmateriaal aanwezig en kan het materiaal nog wat inspirerender en aansprekender worden. Tevens ontbreken de vakoverstijgende vaardigheden zoals we die bij Tumult ontwikkelen.

Hoe ziet een dag op een Kunskapsskolan school er uit?

Per leerjaar is er een vast team van een aantal docenten. Dat team komt elke ochtend samen om de belangrijkste aandachtspunten van die dag te bespreken. De schooldag voor de leerlingen begint vervolgens met een bijeenkomst in de stamgroep waarin besproken wordt wat iedereen die dag gaat doen. Dit is een groep van 13 leerlingen die worden begeleid door een coach. Vervolgens gaan leerlingen zelfstandig aan de slag op verschillende plekken in de school. Ze plannen aan het begin van de dag bij welke lesblokken ze aanwezig willen zijn. Zo kunnen leerlingen er ook voor kiezen om een blok te volgen over een onderwerp waar ze nog niet voldoende stappen in hebben gezet of wat ze nog moeilijk vinden.

Klik op de afbeelding hieronder voor een infographic over Kunskapsskolan en hoe je de hulpmiddelen kunt inzetten op jouw school.

Gepersonaliseerd leren met kunskapsskolan

Wat verandert er voor de docent?

Als docent krijg je bij KED meer de rol van coach. Je helpt de leerling op weg met zijn of haar eigen leerweg, houdt de leerdoelen in het oog en stuurt bij waar nodig. Je blijft vakdocent, maar wordt daarnaast vaak ook generiek docent. Wat inhoudt dat je leerlingen kunt helpen met elke vraag die ze hebben, over welk vak die vraag ook gaat. Daarnaast word je dus ook coach en help je je leerlingen om hun schoolcarrière vorm te geven.

Wat is de kritiek?

Zoals eerder gezegd, is KED in Nederland nog niet optimaal. Alle lesmethodes gaan eruit, maar nog niet overal is een degelijke vervanging voor. Daarnaast spelen de digitale vaardigheden van de docenten ook een belangrijke rol. De school gaat immers helemaal digitaal werken en dat vereist andere vaardigheden van een docent. Vaardigheden die niet altijd op orde zijn, met alle gevolgen van dien. Vanwege de beperkingen van het lesmateriaal en de vaardigheden van de docenten, kiezen veel scholen om te beginnen met een pilot met een paar klassen. En dat is juist niet hoe KED optimaal zou functioneren, want dat werkt het beste als het schoolbreed ingevoerd wordt. Als iedereen meedoet en de noodzakelijke veranderingen in het onderwijs meteen doorgevoerd worden. Qua aanpak is KED wat dat betreft vergelijkbaar met de himalaya-aanpak van Edutrainers; iedereen gaat mee op pad en we doen het samen.

De resultaten

In Zweden lijkt KED heel succesvol te zijn, steeds meer scholen stappen over naar dit onderwijssysteem. En hoewel harde, onafhankelijke cijfers ontbreken, zegt Kunskapsskolan wel degelijk een effectievere manier van onderwijs aan te bieden dan reguliere scholen. Leerlingen scoren gemiddeld hoger dan leerlingen die geen Kunskapsskolan onderwijs gevolgd hebben.

Ook lezen over andere vernieuwers in het onderwijs? In de serie Onderwijsvernieuwers schreven we vanuit verschillende perspectieven over Spinoza20first en Maya Universe Academy.

Foto bovenin: Kunskapsskolan India

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search