Mythes en misverstanden over pubers #3: ze accepteren geen autoriteit

Gepubliceerd op: 27 mei 2019
Door: Florianne Sollie

Onze lieve, eigenwijze puberleerlingen. Ze zoeken de grenzen op, zijn vaak net-niet-brutaal, zeggen dingen die op het randje zijn, of soms toch ver eroverheen. Als volwassenen zitten we soms met onze handen in het haar: waarom luisteren ze niet gewoon?!

Brutaal

Vooral extraverte pubers kunnen snel een beetje brutaal of veeleisend uit de hoek komen. Ze wijzen mensen meedogenloos op fouten, hypocriete ideeën of slechte eigenschappen. Ze doen dit vaak met het inzicht van een volwassene, maar met de tactloosheid van een kind. Bij kleine kinderen vinden we ongepaste uitspraken al snel grappig of vertederend. Dat kinderen de wereld soms écht nog niet zo goed snappen, werkt ontwapenend. Maar pubers zien steeds meer wat er allemaal niet deugt om hen heen, en aarzelen niet er iets over te zeggen. Kom je bij een klein kind soms nog weg met ‘omdat ik het zeg’ – bij een puber hoef je dat echt niet te proberen. Autoriteit vinden ze prima, maar ze willen wél begrijpen waarom.

Leren formuleren

Wat brutaal is, bepaalt de ontvanger. Mijn leerlingen mogen eigenlijk alles tegen me zeggen, maar dat betekent niet dat ik hen nooit corrigeer. Als iets respectloos overkomt, zijn er twee opties. De eerste is dat de leerling het niet zo bedoelt. Vooral mijn jongere leerlingen vragen bijvoorbeeld graag of ik nu nóg geen nieuwe snoepjes heb gehaald. “Lieve Flo, koop je binnenkort weer snoepjes?” antwoord ik dan. Leerlingen moeten daar even om lachen, en als vanzelf stellen ze hun vraag nog een keer op een vriendelijkere manier. Uiteraard ga ik daarna inhoudelijk in op de vraag. Ik snap dat ze graag een snoepje eten in de pauze en zij snappen dat de boodschappen niet altijd dezelfde middag nog worden bezorgd. Niemand is beledigd, we begrijpen elkaar, en er is weer gelachen.

Uit de tent lokken

De tweede optie is dat een leerling wél de bedoeling heeft om je te beledigen, van je stuk te brengen of boos te maken. Dit voelt snel alsof een leerling een machtsstrijd met je wil voeren en je autoriteit niet accepteert.

Een van mijn leerlingen is bijzonder intelligent op sociaal en emotioneel vlak. Ze is goed in zelfreflectie, maar voelt ook haarfijn aan waar de sterke en zwakke punten van een ander liggen. Laatst schreef ze me een brief waarin ze met een rijtje verwijten precies mijn pijnpunten raakte. Met opzet, om me uit de tent te lokken.
Maar tussen de regels door las ik iets anders: ze voelde zich alleen, had het moeilijk, en ze had mijn hulp hard nodig. Dat laatste schreef ze er zelfs letterlijk bij. Ik heb op dat moment bewust de keuze gemaakt om niet beledigd te zijn (ja, dat kan!). Het zou immers niemand helpen om de strijd die ze met zichzelf voerde, om te zetten in een strijd met mij. Ik ben bij haar gaan zitten met de brief, en heb gezegd dat ik er altijd voor haar ben. Ze zei dat ze alle nare dingen niet meende. Ik zei dat ik dat begreep.

Een leerling die zelf goed in zijn vel zit, zal je nooit opzettelijk boos willen maken. Buig eventuele boosheid dus zo snel mogelijk om in begrip, of als je de kans hebt, in vastberadenheid om de leerling te helpen.

Machteloosheid

Onze puberleerlingen weten dat ze jong zijn, dat ze niet overal serieus worden genomen, en dat ze niet alles overzien. Tegelijkertijd krijgen ze in hoog tempo steeds meer inzicht in hoe de wereld werkt. En die werkt niet altijd even leuk, weten we allemaal. Zoals ik in mijn vorige blog al schreef, trekken pubers zich dit erg aan. Ze willen bijdragen, iets goeds doen, dingen oplossen. Ook in het klein werkt dit zo: wanneer een ouder of docent iets onredelijks doet of zegt (en heus, dat doen we allemaal weleens), willen pubers dit aankaarten. Vervolgens lopen ze ertegenaan dat de volwassene meer macht heeft, en niet naar hen hoeft te luisteren. De combinatie van zien wat er misgaat, maar er (nog) niets aan kunnen doen, leidt bij pubers tot een algemeen gevoel van machteloosheid. Schreeuwen, schelden, brutaliteit of zelfs agressie die we zien bij pubers, zijn de sprongen van een kat in het nauw.

Als volwassenen nemen we pubers niet altijd serieus genoeg. We geven ze niet altijd de tools om iets met hun gevoelens of wensen te doen. We leggen niet altijd uit waarom we iets vinden of waarom iets moet. We geven ze niet altijd de kans om in te zien waarom ze een bepaalde vorm van autoriteit moeten accepteren. De vraag die ik in het begin stelde, leeft ook onder onze pubers. Ook zij kijken regelmatig hulpeloos om zich heen en denken: waarom luisteren ze niet gewoon?!

Cadeaus

Als docent van pubers kun je natuurlijk tegen een stootje. Maar de stootjes zijn meer dan iets waar je ‘tegen moet kunnen’. De kritische uitingen van onze leerlingen zijn cadeaus: ze houden ons een spiegel voor zodat we de kans krijgen om te groeien. Ze vertellen ons iets over de leerling zodat we beter kunnen helpen. En ach … soms zijn ze stiekem gewoon ontzettend grappig.

In mijn volgende blog schrijf ik over het misverstand dat pubers de wereld nog niet snappen. Wil je voor die tijd meer weten over mijn werk? Ga dan naar www.flowhuiswerk.nl.

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search