Mijn droomschool: het onderwijs in 2032

Gepubliceerd op: 4 december 2014
Door: Arnoud Kuijpers

Hoe ziet het onderwijs er in 2032 uit? Dat is de vraag waar iedereen over na mag denken. Sinds de campagne ‘#onderwijs2032’ half november startte, stroomden de reacties binnen. Schitterend om te zien dat iedereen meedenkt hoe we het huidige onderwijs kunnen verrijken.

Ook ik heb allerlei ideeën over het onderwijs, en mijn droom is om ooit een eigen school te beginnen. Een eigen school die zich er in de essentie op richt om leerlingen nieuwe dingen te leren en ze als individu te laten groeien. In dit blog beschrijf ik een aantal ideeën voor mijn droomschool. Daarbij heb ik geen rekening gehouden met de huidige beklemmende wetten en plichten die de overheid aan het onderwijs stelt. Deze ideeën heb ik opgedaan door mijn ervaring voor de klas en door er met collega’s, leerlingen en andere geïnteresseerden over te praten.

Cijfers afschaffen
Allereerst worden alle cijfers afgeschaft! Wat een verademing zou dat zijn. Leerlingen zullen nooit meer vragen of de opdracht voor een cijfer is, omdat ze weten dat ze worden beoordeeld op hun motivatie, de beheersing van een aantal vaardigheden en hoe ze zich persoonlijk ontwikkelen. Er wordt nog alleen maar formatief getoetst (korte tussentijdse toetsen) waarbij leerlingen laten zien dat ze leren van hun fouten.

Weg met het eindexamen
Het volgende punt zal voor veel docenten een opluchting geven: we stappen af van het eindexamen! Tegenwoordig is elke school in de ban van het examen: bereiden we ze goed voor? Halen ze goede cijfers? Is het verschil tussen SE en CE niet te groot? Hoe scoren we in vergelijking met de rest van Nederland? Weg met dit alles! Er zal hierdoor veel meer ruimte en tijd komen, om de diepte in te gaan. De huidige verbreding in ieder vak zorgt er in ieder geval niet voor dat het meer inhoud heeft. De focus is in mijn ogen nu verkeerd. Maar hoe moet het dan? Hoe weet je of een iemand zijn vervolgstudie aankan? Een oplossing zou kunnen zijn dat toekomstige studenten bij een vervolgopleiding een test maken, waarin wordt bekeken of ze de opleiding aankunnen en er gemotiveerd voor zijn.

Aansluiten bij de maatschappij
Daarnaast vind ik het belangrijk dat onderwijs veel meer aansluit bij de wereld buiten school. Leerlingen moeten de samenleving in, en andersom. Door middel van projecten leren leerlingen allerlei vaardigheden die ze daadwerkelijk in hun leven in kunnen zetten. Daarmee wordt direct het doel en het nut van het geleerde duidelijk!

Andere vakken
Daarop aansluitend zouden we kritisch moeten kijken naar de huidige vakken. Welke vakken zijn wellicht overbodig geworden? Welke nieuwe vakken moeten erbij? Een veel gehoord nieuw vak is programmeren, en daar ben ik het helemaal mee eens. Maar niet alleen dat. Wat dacht je van een vak mediteren, waarin de leerlingen leren om te gaan met de druk van de huidige maatschappij. Ook een vak over vriendschap waarin de mens als sociaal wezen centraal staat, kan heel nuttig zijn voor pubers die worstelen met wie ze zijn.

Meer beweging
Op mijn nieuwe school is veel meer tijd voor beweging. Leerlingen zullen in de ochtend vooral theorie krijgen, in de middag meer tijd voor beweging en de praktijk. Ik denk dat het van groot belang is dat leerlingen veel sporten: het is goed voor lichaam en geest.

Onderwijs anders inrichten
Op mijn droomschool wordt het onderwijs op een totaal andere manier ingericht. De manier waarop dat nu gebeurt is mijn inziens niet efficiënt en ouderwets. Mijn streven is het goede van het huidige onderwijsmodel te verenigen met de hoeveelheid nieuwe mogelijkheden die zich aandoen. Laat leerlingen bijvoorbeeld meer thuiswerken, geef ze meer verantwoordelijkheid, werk met de mogelijkheden van Skype, Hangouts of Facetime. Iedere docent wordt specialist in bepaalde onderdelen van zijn vakgebied. Daarmee voorkomen we dat tien docenten in een vakgroep precies dezelfde lessen geven. De specialisatie houdt in dat er meer in de diepte kan worden gegaan. Een bijkomend voordeel is dat leerlingen kunnen kiezen welk onderdeel ze willen volgen.

Daarnaast ben ik er een voorstander van om heel kritisch naar ieder vak te kijken. Wat is de essentie? Welke basiskennis moeten leerlingen goed beheersen en waarom? Welke onderdelen kunnen weg of vervangen worden? Als we ons meer richten op de basiskennis, houden we meer tijd over voor interessante dingen waar je veel meer de diepte in kan gaan. Dat betekent automatisch dat we niet relevante kennis minder herhalen en ons richten op dat wat machtig interessant is!

Dromen over het onderwijs
Foto: patimbeau

Docenten verplicht professionaliseren
Op mijn school zal iedere docent zich moeten blijven ontwikkelen zodat de school enigszins meegaat met de veranderingen om ons heen. Daarbij denk ik zowel aan de ontwikkelingen in de samenleving als aan nieuwe onderwijsinzichten. De docenten krijgen tijd om zichzelf, maar ook om lesstof te ontwikkelen. Er wordt meer samen lesgegeven aan een grotere groep, er is meer transparantie in de klas waarbij er met elkaar wordt meegekeken. Wat kunnen we van elkaar leren? Hoe kunnen we optimaal samenwerken met als uiteindelijke doel een betere docent te worden.

Mijn droom
Dit is mijn droom, en ik hoop van harte dat die ooit zal uitkomen. Help me mee, want ik kan het niet alleen! Dus, voel jij je aangesproken door deze ideeën, laat dan een reactie achter. Ik kan namelijk nog wel een paar docenten gebruiken die willen meedenken en les willen geven op deze droomschool. Nelson Mandela zei ooit: ‘Education is the most powerful weapon which can use to change the world’. Laten we samen het onderwijs veranderen zodat we uiteindelijk een betere en liefdevolle wereld krijgen doordat ieder individu zich gehoord en gewaardeerd voelt.

Misschien vind je dit ook interessant

24 Responses

  1. beste Arnoud,
    Ik heb met veel interesse je blog gelezen. inderdaad het onderwijs moet nodig vernieuwd worden. ben ik volledig met je eens. daarom een open sollicitatie……. Hopelijk kun je deze droom voor 2032 verwezelijken, dan zal ik ook van de party zijn om je scool en je ideen verder vorm te geven. veel succes reatieve denktank, hoop binnen kort voor op een blog van jou.
    Groetjes Guusje

  2. Hallo Arnoud,

    Dit alles zou een fantastische ontwikkeling zijn voor het onderwijs. Momenteel studeer ik nog en krijgen we van de lerarenopleiding ook de opdracht ons onderwijs te moderniseren en alles anders aan te pakken. Als voorstander van het blijven ontwikkelen van het onderwijs, is het ontzettend frustrerend om te merken dat je hier op stagescholen helemaal niets mee kunt en je direct weer vervalt in de “oude” manier van lesgeven.

    Mocht het ooit zover komen dat dit werkelijkheid kan worden, dan stap ik direct over!

    Irene

  3. Mooi stuk Arnoud! Onderwijs kan altijd beter en als ik jouw ideeën lees denk ik: véél beter. Je raakt de kern: het leren van leerlingen centraal. Geloof in de talenten van kinderen! In het huidige onderwijs staat te vaak het systeem (de organisatie, de regelgeving) voorop. Jouw richting is de enige richting waarmee we het beste uit leerlingen kunnen halen. Dat vond ik als docent en dat vind ik als rector nog steeds. Hou je droom vast en laten we vandaag nog bedenken waar we morgen kunnen beginnen.

  4. Ha Arnoud,

    Goede ambities! Ik denk als sociaal psycholoog (en als mens) graag met je mee. Ik denk dat het heel belangrijk is om te leren waar het gedrag van anderen en dat van jezelf vandaan komt, om er zo begrip voor te kunnen krijgen. Uiterst belangrijk in de samenleving. Lijkt me erg boeiend en uitdagend om te helpen daar een lesmethode voor te ontwikkelen.

    Naomi

  5. Beste Naomi, Don, Léon, Guusje en Petra,

    Bedankt voor jullie reacties. Het is goed om te merken dat er door deze blog wordt nagedacht over veranderingen in het onderwijs. Alleen kunnen we dat niet, maar samen moet dat lukken!

    Groetjes, Arnoud

  6. Mooi om je gedachten over jouw droomschool te delen Arnoud….. dat zet mij ook weer aan te nadenken en leren. En is dat niet de kernopdracht van iedere school? Een school waar je allereerst mag ontdekken wie je eigenlijk bent, wat je passies en talenten zijn, wat je voor een ander kunt betekenen. En dat kun je niet alleen! Samen door dromen? Als je het echt wilt komen dromen uit!!

  7. Ik doe mee! Neem wel het basisschool plan voor mijn rekening 🙂
    Want het wordt toch ook wel eens tijd dat de basisscholen en vo-scholen meer op elkaar gaan aansluiten of zelfs integreren?

    Groetjes,
    Koen

  8. Zo goed om over je droomschool te bloggen Arnoud en met die droom in je achterhoofd dagelijks je lessen invulling te geven. Dank voor het delen. Jij bent iemand die het verschil maakt en daar mag je trots op zijn!

  9. Bob, Elise, Koen en Elle,

    Enorm bedankt voor jullie reacties! Ik kan jullie hulp (op allerlei fronten) goed gebruiken, dus laten we daar samen over nadenken!

  10. Super deze ideeën. Ik sluit bij Koen aan, om de bijbehorende basisschool op poten te zetten. Want inderdaad Koen, de overgang van PO naar VO kan ook wel wat aandacht gebruiken!

  11. Dag Arnoud,

    Vanuit de vakgroep ergotherapie van De Onderwijsspecialisten geven wij een cursus voor VO leerlingen: Energy 4 Me.
    De cursus is bedoeld voor leerlingen die vanwege lichamelijke klachten beperkingen in hun energie ervaren. Je kan niet doen wat je wil en/of moet doen. Dit om verzuim of uitval te voorkomen.

    We merken steeds meer dat het omgaan met de druk van de omgeving (bv ook social media) echter ook geldt voor leerlingen zonder beperkingen. Naar ons idee is het belangrijk om leerlingen hierin bewust bekwaam te laten worden. We voegen in de volgende cursus een les toe over de omgang met social media.
    Welke keuzes maak ik en hoe doe ik dat dan?

    Je noemt leren mediteren in je column. Omdat ik, naast ergotherapeut, ook zenleraar ben, word ik meteen enthousiast.
    In de cursus Energy4Me passen we ook wel onderdelen uit de mindfulness toe. We merken dat leerlingen hier baat bij hebben.

    Dus wij denken graag mee in je nieuwe school.

    Groet,

    Angela Cornelissen

  12. Hoi Angela, bedankt voor je interessante reactie. De druk die leerlingen ervaren is herkenbaar, vandaar inderdaad mijn voorstel om mediteren als vak op school in te voeren. Zou heel leuk zijn als je mee wilt denken!! Super! Groetjes, Arnoud

    1. Hoi Liena, bedankt voor je reactie. Ik heb je hulp hard nodig, dus ga aan de slag en maak het onderwijs nog mooier en beter dan het nu al is!
      Groetjes, Arnoud

  13. Mocht je t.z.t. een decaan/loopbaanbegeleider/coach zoeken die er voor gaat om talenten, drive en ambities bij leerlingen boven water te krijgen, mag je aan me denken!

  14. Arnoud,

    Proficiat met je verkiezing van leraar Nederlands van het jaar!
    Ik hoorde het bij Frits Spits.

    Super, en een kroon (tje) op het werk wat je doet.

    Groet,
    Angela Cornelissen

  15. Jouw droomschool is de mijne Arnoud! Ieder mens wil in wezen leren, en op de meeste scholen wordt dat ‘afgeleerd’… Mijn jongste zoon zei: “Pap, ik vind leren wel leuk, maar niet op school!”
    Jouw droomschool is ook de zijne, dat weet ik zeker!

  16. waarom toch dat geen cijfers, iedere leerling op school vind cijfers onzin en “out of the box” denkers ook maar ze heben wel zeker nut, waarom zou je als leerling anders je best gaan doen voor een vak? een cijfer is in mijn mening wel degerlijk nodig om achterstandigen eruit te pikken en ook om kinderen met een goed cijfer verder te motiveren

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search