De laatste tijd hoor ik vaak negatieve geluiden over het onderwijs. Docenten die ik spreek, klagen over de directie en de beslissingen die ze neemt: er worden te veel veranderingen van bovenaf ingevoerd. Dit brengt de nodige stress en werkdruk met zich mee. Toch blijkt altijd weer dat de docenten tenminste één lichtpuntje in hun werk zien, en dat zijn leerlingen. Voor de buitenwereld klinkt dat misschien vreemd: wat is er nu leuk om aan een stel eigenwijze pubers te moeten lesgeven? Uit ervaring kan ik je vertellen dat er niets leuker is dan dat.
Genot
Het is een genot om voor de klas te staan en te zien dat mijn leerlingen groeien en met plezier naar mijn les komen. Het is een genot om individueel talent te stimuleren. En nee, het genot is dus niet om mijn leerlingen de hoogste cijfers te laten halen; die wens is denk ik weggelegd voor de overheid en de directie. Soms vergeten we nog wel eens dat leerlingen leerlingen zijn en dat ieder van hen op zoek is naar zichzelf en naar zijn of haar eigen talent. Daar ligt in mijn ogen de belangrijkste taak voor de docent.
Zou het niet fantastisch zijn als iedere leerling gedurende zijn schooltijd zijn talent ontdekt en daar de rest van zijn leven iets aan heeft? Dit jaar zie ik meer talent als ooit tevoren. Zo heb ik naar aanleiding van een dichtopdracht drie leerlingen van verschillende niveaus (Jaël, Carlina en Aida) gevraagd om elke week een gedicht te schrijven. Elke donderdag ben ik weer trots als ik een nieuw gedicht in mijn mailbox krijg. Zij hebben het bijzondere talent om hun gevoel in woorden te beschrijven. Gek eigenlijk: deze leerlingen schrijven elke week een gedicht, ze krijgen daar geen cijfer voor, het kost ze tijd, maar toch doen ze het! Waarom? Ze krijgen waardering en voelen dat ze ergens in kunnen uitblinken.
Een ander voorbeeld. Sinds kort maak ik samen met Frauke Havinga, een leerling uit havo 5, uitlegfilmpjes voor mijn YouTube-kanaal. Ik merkte dat ze bijzonder creatief was: ze maakte mooie mindmaps en via een collega zag ik een door haar gemaakt filmpje. Ik heb haar benaderd of ze een filmpje voor me wilde maken. Na haar goedkeuring heb ik het script gemaakt en ingesproken. Zij mocht er daarna mee doen wat ze wilde. Het resultaat was veelbelovend. Niet lang daarna hebben we samen opnieuw een filmpje gemaakt. Ik was met trots vervuld toen ik het filmpje zag. Frauke heeft er veel tijd ingestoken, waardoor ze in korte tijd enorm gegroeid is. Na haar examen zal ze haar vleugels uitslaan. Jammer voor mij, goed voor haar. Leuk om erbij te vermelden is dat ze de ambitie heeft om volgend jaar Media Informatie en Communicatie in Enschede te studeren. Daarbij kan ze haar opgedane skills goed gebruiken.
De kern
Wat is nu de kern van dit verhaal? Mij maak je niet wijs dat de ‘jeugd van tegenwoordig’ niet meer wil leren en ongeïnteresseerd is. Leerlingen vinden veel dingen interessant, maar vaak komt dat niet overeen met wat ze op school moeten leren. Het is de taak van de docent om het talent van elke leerling te zien en daar op in te spelen. Dit is de reden waarom ik docent ben geworden. Het onderwijs zou dat moeten ondersteunen, veel meer dan nu gebeurt. Iedereen heeft talent; ons onderwijs zou inspirerender zijn als we dat talent zouden benutten! Op mijn droomschool is dát in ieder geval het uitgangspunt.
2 Responses
ik twijfel om te reageren op dat een ieder talent heeft en hoe mooi het is om dat te ontdekken. Bevlogenheid is mooi bij docenten en prachtig dat jij een talent hebt om leerlingen te enthousiasmeren. Je noemt een stuk of vier leerlingen met talenten, toevallig schoolse talenten en een talent waar jij veel aan hebt. Maar het dogma dat een ieder talent heeft is natuurlijk ook beklemmend. Het is een eis waar je aan moet voldoen., talent mag je niet verspillen. Het komt m.i. Uit een wereldbeeld van groei, het benutten van je potenties. Ieder mens is uniek en heeft talenten.
Mijn twijfel om te reageren zit het in het hierboven beschreven dogma. Dat is zo verankert in ons waarden en denksysteem dat jongeren die geen talenten hebben, gewoon doorsnee zijn, of een beperking hebben op jacht moeten gaan naar talent. De commerciële televisie staan er bol van , al die shows die talent zoeken. En dat doe jij als docent ook. Alleen noem jij het anders, zo fijn wanneer jongeren hun talent ontdekken en daarmee getriggerd worden om te leren. En natuurlijk klopt dat maar soms volg je een les met aandacht om de docent je het gevoel geeft je te waarderen, gewoon een prettig mens is.
Zou het niet fijn zijn als ik als leerling, mens, met plezier naar mijn leraar ga, die mijn waardeert om wat ik nu ben en misschien mijn hele leven wel blijf namelijk mijzelf met een uitzonderlijk talent om te blijven zonder er bij na te denken, dit te kunnen verwoorden en niet bijster geïnteresseerd in de wereld om mij heen.. Onderricht mij. Leer mij zodat ik mijn leven kan leiden. En onderwijs is voor mij een kwelling, sluit niet aan bij mijn wereld, mijn intellectuele vaardigheden of simpelweg mijn ontwikkelingsfase waarin korte termijn denken voorop staat.
En verwoord ik hiermee een negatief beeld. Ik denk het niet, ik ken veel jongeren,volwassenen met tal van talenten maar ook medemensen dat niet hebben of verloren hebben en daarmee moeten leren leven omdat de maatschappij iedereen uniek en talentvol wil hebben. De kern, in ons middleclass establisment zijn talenten vooral intellectuele, creatieve vaardigheden. Lang leve de arbeider.
Beste Hans,
Bedankt voor je uitgebreide en interessante reactie. Toch ben ik het niet eens met het dogma dat je noemt. Ik denk niet dat het beklemmend hoeft te zijn om te erkennen dat iedereen talent heeft. Want iedereen heeft dat toch? Ik zie het niet als een eis waar je aan moet voldoen, omdat je er al over beschikt. Je hoeft niet op zoek naar talent, omdat iedereen van ons ontdekt wat zijn of haar talent is. Dus je hebt zeker gelijk met ‘lang leve de arbeider’, want ook die arbeider heeft talent. Ik ben het helemaal met je eens dat het belangrijk is dat een leerling waardering van zijn docenten voelt. Als je deze en mijn vorige blogs leest, weet je dat ik dat enorm belangrijk vind.
Groetjes, Arnoud