Ict & onderwijs: hoe staan we ervoor?

Gepubliceerd op: 18 maart 2013
Door: Hans Wendel

Kennisnet ontwikkelde al in 2001 een interessant model om te kijken hoe je ict in het onderwijs integreert: het ‘Vier in Balans’ model. Dit model omschrijft vier bouwstenen die je in balans moet ontwikkelen om ict succesvol te integreren in het onderwijs:

Ict & onderwijs: hoe staan we ervoor?
Vier in balans model – Kennisnet

Visie en leiderschap: opvatting over jouw manier van lesgeven; hoe wil je dat realiseren en hoe leid je dat proces?

  • Deskundigheid: welke competenties hebben medewerkers nodig?
  • Infrastructuur: welke apparatuur is er beschikbaarheid en wat is de kwaliteit ervan? Hoe zit het met bijvoorbeeld de internetverbinding?
  • Content: welk educatief materiaal en welke software wil je gebruiken?

De vraag of je ict nou wel of niet moet inzetten is inmiddels wel beantwoord. Ict kan ervoor zorgen dat:

  • de motivatie toeneemt: leraren en leerlingen vinden het leuker en houden het langer vol.
  • leerprestaties verbeteren: geboekte resultaten komen op hoger niveau.
  • het leerproces wordt efficiënter: je kunt sneller leren en als docent kun je bijvoorbeeld tijd besparen bij lesvoorbereiding en bij toetsen.

Daarnaast kan ict helpen om de zaken op school slimmer en efficienter te organiseren. En last but not least kun je door ict beter monitoren hoe en wat iemand leert en op basis daarvan het leren organiseren.

Kennisnet doet jaarlijks een onderzoek naar het gebruik van ict op scholen en kijkt daarbij naar de vier bouwstenen van Vier in Balans. Dit kwam er naar voren in de monitor over 2012:

Bij visie en leiderschap blijkt dat de meeste scholen (ongeveer 80%) ict willen inzetten in het huidige onderwijsconcept. Door de intrede van het digitale schoolbord wordt ict steeds meer gebruikt bij kennisoverdracht. Het gebruik van ict bij kennisconstructie blijft op het niveau van voorgaande jaren (ondanks het feit dat schoolleiders dit wel graag faciliteren). Er wordt steeds meer gevraagd van de leiderschapskwaliteiten van het management van een school.

Op het gebied van deskundigheid blijft het beeld van voorgaande jaren intact: managers geven aan dat ict-vaardigheden van medewerkers omhoog moeten terwijl docenten zelf positiever zijn over hun eigen vaardigheden. Dit hoeft niet te liggen aan het niveau van vaardigheden, maar kan ook liggen aan het gewenste niveau in ogen van managers of docenten. In het VO zijn dit de kengetallen over 2012: 75% van de docenten gebruikt het digitale leerlingvolgsysteem, 72% gebruikt de computer als didactisch hulpmiddel en 65% communiceert via ict.

Wat betreft content komt uit de monitor naar voren dat de behoefte aan nog meer digitaal leermateriaal om in te zetten in plaats van, of aanvullend aan hun methode, groot blijft. Het lijkt erop dat het aanbod daarvan minder is dan de vraag. In het mbo wordt ongeveer 40% van het leermateriaal digitaal gebruikt, in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs ligt dat op 15%. Opvallend is dat het aantal docenten dat zelf digitaal materiaal maakt stagneert, terwijl het aantal docenten dat lesmateriaal zelf zoekt op internet stijgt. Wellicht komt er meer goed materiaal beschikbaar, waardoor docenten het niet meer zelf hoeven te doen?

Er is veel veranderd op het gebied van infrastructuur: het aantal scholen met een draadloos netwerk steeg fors (in het vo naar 67%). In 50% van de lokalen hangt een digitaal schoolbord en per 4 leerlingen is er tegenwoordig een computer beschikbaar (dat was 1 computer per 5 leerlingen in 2011). Uit de vier-in-balans monitor komt naar voren dat 69% van de docenten in het voortgezet onderwijs gebruik maakt van ict in de les. Gemiddeld wordt er vijf uur per week op de computer besteed. In 2011 was dit nog zes uur per week. Opmerkelijk! Gaan we met z’n alle minder ict gebruiken? Of heeft deze afname een andere oorzaak?

Ten slotte een paar feiten over leerrendement van inzet van ict:

  • Ict is vooral succesvol als de inzet aansluit bij de bestaande lespraktijk op een school.
  • Digitale oefenprogramma’s helpen leraren om hun leerlingen gestructureerd te laten oefenen.
  • Hoe beter het didactisch ontwerp van een les waarbij ict ingezet wordt, hoe hoger het rendement.
  • Sociale media kan effectief zijn om het contact tussen leraar en leerling te bevorderen.
  • Ict kan je goed gebruiken om de deskundigheid van docenten te vergroten en voor het delen van kennis

Voor Tumult als educatieve uitgeverij geeft dit simpelweg aan dat we meer en beter online lesmateriaal moeten ontwikkelen en daarbij goed moeten luisteren naar waar docenten echt behoefte aan hebben. Om te beginnen: het materiaal moet makkelijk vindbaar zijn, makkelijk zijn in gebruik en aansprekend voor leerlingen.

Kan jij als docent aangeven wat je nog meer nodig hebt om je lessen effectiever, leuker, uitdagender en motiverender te maken?

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search