In de mentorles komen vaak vakoverstijgende (studie)vaardigheden aan bod. Denk aan leren plannen, samenwerken of presenteren. Als deze vaardigheden goed ontwikkeld zijn, kunnen leerlingen de leerstof beter opnemen. Een voorwaarde is wel dat leerlingen de kans krijgen om de vaardigheden te gebruiken in verschillende situaties. Bied je leerlingen daarom de mogelijkheid om de vaardigheden te oefenen op momenten dat ze ertoe doen, zoals voor een presentatie voor Nederlands. In ons lesmateriaal/studievaardigheden vind je altijd praktijksituaties om de leerling met een vaardigheid te laten oefenen. Daarnaast zijn er opdrachten speciaal voor in de vakles.
In deze blog geven we je zes tips voor een optimale transfer van vaardigheden uit de mentorles naar de vakles:
1. Maak een planning en deel deze
Een planning is eigenlijk de eerste stap om de transfer te gaan organiseren. Met een planning maak je inzichtelijk wanneer welke vaardigheden behandeld worden. Niet alleen voor leerlingen, maar ook voor de vakdocenten! Zo weten zij wanneer de vaardigheden behandeld zijn. Op het moment dat een vaardigheid in de mentorles aangeleerd is, weet de vakdocent dat hij kan terugkomen op de vaardigheid in zijn les. Denk bijvoorbeeld aan aantekeningen maken. Zodra dit is behandeld in de mentorles, kan de vakdocent hier de vruchten van plukken. Mits er expliciet verwezen wordt naar de mentorles waarin dit aangeleerd is.
2. Maak een keuze voor één of twee vaardigheden
Begin klein. Zo blijft het behapbaar en is de kans op succes het grootst. Maak met alle docenten, zowel mentoren als vakdocenten, een keuze voor één of twee vaardigheden die jullie in dit leerjaar of deze periode belangrijk vinden om te oefenen met leerlingen. Vaak zullen dit vaardigheden als plannen, tekstbegrip en woordjes leren zijn. Spreek vervolgens voor die vaardigheden het volgende af:
– wanneer ze in de mentorles behandeld worden;
– hoe ze daarna in de vakles opgepakt worden.
3. Gebruik de stappenplannen van Tumult om de transfer te bevorderen
Herkenbaarheid is belangrijk voor leerlingen. Als ze het herkennen zullen ze zich het namelijk herinneren. Een hulpmiddel om de transfer van de mentorles naar de vakles te faciliteren is daarom handig om te hebben. Je kunt hiervoor de stappenplannen van Tumult gebruiken: hierin wordt in algemene bewoordingen stap-voor-stap uitgelegd hoe je de vaardigheid uitvoert: in elke les te gebruiken dus. Een voorbeeld van een Tumult stappenplan zie je hieronder. Je vindt ze in de digitale werkboeken op member.tumult.nl.
4. Maak de vaardigheden zichtbaar in school
Ok, je hebt nu je transfermiddel in handen. De volgende stap is dat leerlingen het ook daadwerkelijk gaan gebruiken. Ze moeten de stappenplannen regelmatig tegenkomen en zien. Een paar ideeën:
- Print de stappenplannen uit en plastificeer ze. Leg ze in elk lokaal waar de leerlingen ze nodig kunnen hebben.
- Print de stappenplannen op posterformaat uit en hang ze in de lokalen waar de leerlingen les hebben. Wijs er regelmatig op.
- Plaats de stappenplannen in de ELO, zodat leerlingen (en docenten!) ze op elk moment makkelijk terug kunnen vinden en gebruiken.
- Print wat kleiner uit en laat leerlingen de stappenplannen in hun agenda plakken.
- Leg een map met alle stappenplannen in de docentenkamer en/of in alle lokalen.
- Spreek vakdocenten aan op inzet en gebruik van de stappenplannen.
- Zet stappenplannen in bij projectweken en andere vakoverstijgende activiteiten.
5. Maak er een vast agendapunt van op de teamvergadering
Bespreek regelmatig de voortgang met het team. Het makkelijkst is om de vaardigheden als vast punt op de agenda te zetten. Bespreek met elkaar hoe je het aanpakt in de les, deel lesideeën en bespreek waar je tegenaan loopt. Zo zorg je er samen voor dat de vaardigheden steeds verder verankerd worden in de school. En als het leeft bij de docenten, zullen leerlingen dat ook merken: ‘Ah! Als een vaardigheid in elke les terugkomt dan is het blijkbaar belangrijk!’
6. Betrek ouders en zorg dat de vaardigheid ook thuis wordt toegepast
Transfer tot de macht drie mag je het wel noemen, maar onderschat de rol van de ouders hierin niet. Naast de mentorles en de vakles, is het belangrijk dat leerlingen ook thuis de vaardigheden toepassen. Een planning maak je toch meestal thuis, je woordjes leer je ook meestal daar en ga zo maar door. Voor ouders hebben we blogs, filmpjes, stappenplannen en studiekaarten waarin stap-voor-stap uitgelegd wordt hoe je je kind kunt helpen bij plannen, huiswerk maken en toetsen leren. Handig! Je vindt ze op de pagina voor ouders.
Loopt het plannen van vaardigheden met jouw team nog niet helemaal soepel? Boek dan onze training ‘Je planning op orde’.
