In mijn vorige blog maakte je kennis met Pien*. Pien had nog niet de vaardigheden die nodig zijn om een leestoets goed te maken. Het ging hierbij vooral om concentreren en samenvatten. In deel 1 las je hoe Pien onder begeleiding haar motivatie terugkreeg door te oefenen met snel zoeken in het woordenboek, en hoe zij en andere leerlingen van haar generatie handig met het alfabet kunnen werken. In deze blog lees je hoe een stappenplan haar verder heeft geholpen.
Stappenplan: waarom en hoe?
Bij Pien heb ik een stappenplan gebruikt om zowel de concentratie als het samenvatten te bevorderen. Als je niet natuurlijkerwijs ziet wat de hoofdzaak van een tekst, vraag, alinea of zin is, kan een stappenplan helpen. Met een duidelijk plan voorkom je daarnaast dat de concentratie verslapt in een moment van twijfel over de volgende stap.
Een stappenplan bied ik nooit op een presenteerblaadje aan. Ik maak het altijd samen met de leerling. We denken samen na over wat een logische vervolgstap is en kijken tegelijkertijd wat voor de leerling in kwestie goed werkt. Hierdoor kan de leerling ook in het vervolg voor andere dingen zelf een stappenplan ontwikkelen. Het plan van Pien zag er uiteindelijk als volgt uit:
- Titel lezen en afbeeldingen bekijken.
- Vraag lezen.
- Onbekende woorden opzoeken en betekenis meteen opschrijven.
- Mogelijke antwoorden lezen (+ stap 3).
- Juiste passage in tekst zoeken.
- Passage scannen voor belangrijkste zin.
- Belangrijkste zin goed lezen (+ stap 3).
- Zelf het antwoord op de vraag geven.
- Kijken welke optie het dichtst bij je eigen antwoord ligt.
‘En betekenis meteen opschrijven’ had Pien erbij gezet omdat ze woorden vaak opnieuw moest opzoeken. Dit vond ze, terecht, zonde van haar tijd. Als je goed leest zie je dat het stappenplan verder niet ingewikkeld of bijzonder is, en voornamelijk uit open deuren bestaat. Maar het werd echt Piens houvast bij de (oefen)toetsen. Ze schreef het voorafgaand aan de toets, samen met het alfabet, op een apart blaadje. Ik durf zelfs te stellen dat een goed stappenplan altijd reacties uitlokt zoals ‘dat is toch logisch’ en ‘pff, open deur’. Hoe logischer het plan, hoe beter het in elkaar zit en hoe gemakkelijker de leerling het onthoudt.
Focus op vaardigheden loont!
Pien was nerveus voor haar leestoets. Als je bij alle meerkeuzevragen met vier opties gokt, zou je 25 procent goed moeten hebben en een 2,5 kunnen halen. De vorige keer had ze voor Frans een 2,1 gehaald. Maar ik had haar concentratie zien verbeteren en ze haalde steeds beter de hoofdgedachte uit iedere tekst.
Een aantal weken later liet Pien me, in capslock en gevolgd door vijf hartjes, weten dat ze een 7,3 had gehaald. Let wel: aan de Franse taal hadden we geen enkele aandacht besteed. De vooruitgang was volledig toe te schrijven aan haar verbeterde vaardigheden en aan haar herwonnen motivatie!
*Pien is niet haar echte naam.
