Eerste hulp voor mentoren #2: studievaardigheden aanleren, hoe doe je dat?

Gepubliceerd op: 15 februari 2017
Door: Veerle van Pinxteren

Wat moet je doen als mentor? Deze vraag beantwoordde ik in mijn vorige blog met een lange lijst aan taken. Eén van die taken was: studievaardigheden aanleren. Vandaag ga ik dieper in op deze taak. Want: hoe doe je dat dan, je leerlingen studievaardigheden aanleren?

Hoewel de taak ‘studievaardigheden aanleren’ vaak bij de mentor ligt, kunnen de tips juist ook gebruikt worden door de vakdocenten.

Studievaardigheden aanleren

Help leerlingen met het zich eigen maken van studievaardigheden zoals plannen, samenvatten, informatie zoeken, presenteren, woordjes leren etc. Het meest effectief is om dit te doen op het moment dat leerlingen het ook echt nodig hebben. Dus hebben ze binnenkort een grote toetsweek? Plan samen! Of moeten ze binnenkort een werkstuk inleveren? Besteed aandacht aan informatie zoeken! Dit maakt ook de kans groter dat ze het geleerde daadwerkelijk in de vaklessen gaan toepassen. Maar let op: hier ligt een taak voor jou als mentor, maar zeker ook voor je collega’s die de vaklessen geven. Je helpt je leerlingen de studievaardigheden te gebruiken als je met je collega’s de transfer naar de vakles goed organiseert. Dit kan bijvoorbeeld door samen afspraken te maken over hoe je de vaardigheden aanleert. Maar ook door allemaal hetzelfde herkenbare materiaal te gebruiken: gebruik bijvoorbeeld in elke klas de stappenplannen en de ‘In-de-vaklesopdrachten’ van Tumult. Vraag eventueel een proefexemplaar aan om dit materiaal te bekijken.

Studiegewoontes: leerstrategieën gebruiken

Er zijn verschillende manieren waarop je kan plannen, leren, onthouden, samenwerken etc. En er is niet één perfecte manier. Wat voor de één werkt, hoeft niet automatisch voor de ander ook te werken. Het Handboek voor elke mentor (2014) beveelt daarom aan om rekening te houden met leerstijlen van leerlingen. Wij raden juist aan om leerlingen aan zoveel mogelijk verschillende (werkende) manieren en strategieën bloot te stellen in de eerste leerjaren van de middelbare school. Leerlingen kunnen zo experimenten met verschillende manieren van leren en hun favoriete manier ontdekken. Wanneer je al meteen rekening houdt met de leerstijl van een leerling en voor hem de keuze maakt welke strategie daar het beste bij past, geef je hem misschien niet de kans andere manieren te leren kennen.

Studiegewoontes: Plannen

Eén van de belangrijkste en moeilijkste vaardigheden voor een puber! Plannen is niet makkelijk. Ik heb zelf nog steeds de neiging om de tijd die ik besteed aan een taak te onder- of overschatten. Maar ik ben in de loop van de jaren wel goed geworden in taken organiseren, inplannen en afmaken. De taak van de mentor is om leerlingen hierbij te helpen. Schenk aandacht aan het maken van een overzichtelijke planning, het inplannen van herhaling en het inplannen van afwisseling.

Studiegewoontes: Leeromgeving

Een rustige en opgeruimde werkplek is belangrijk om goed te kunnen werken. Leer leerlingen aan dat ze eerst hun werkplek opruimen en de spullen die ze voor hun taak nodig hebben klaarleggen. Laat leerling nadenken over hoeveel geluid, rommel en afleiding ze aankunnen om zich te kunnen concentreren. Omdat de werkplek van de meeste leerlingen thuis zal zijn, kun je hier ook proberen de ouders bij te betrekken. Vraag ouders hun kind te helpen of stimuleer leerlingen hier afspraken over te maken met hun ouders. De ‘thuisopdrachten’ in het lesmateriaal voor studievaardigheden moedigen dit ook aan.

Studiegewoontes: Jezelf controleren

Leer leerlingen hoe ze zichzelf kunnen controleren. Bijvoorbeeld hoe ze zichzelf kunnen overhoren (met een overhoorprogramma) of hoe ze kunnen organiseren dat anderen hen overhoren. Ook is het belangrijk dat leerlingen weten wat ze moeten doen als ze iets nog niet goed genoeg kennen. En ook: wat is goed genoeg? Besteed hier aandacht aan in de les. Bijvoorbeeld door een klein onderzoekje te doen: geef leerlingen tien minuten de tijd om een (lange) tekst (voor geschiedenis bijvoorbeeld) te leren. Laat hen elkaar daarna overhoren door vragen te stellen over de tekst. Bespreek daarna na: vond je dat je genoeg wist? Hoe weet je wanneer je genoeg hebt geleerd? Hier kan een mooi klassengesprek uit ontstaan, waarin de verschillende opvattingen van leerlingen naar boven komen.

Studievaardigheden aanleren: taak van de mentor?

Studievaardigheden worden op veel scholen ondergebracht in de mentorles. De gedachte op veel scholen waar ik kom is: studievaardigheden zijn van belang voor alle vakken, dus we brengen ze onder bij een algemene les, namelijk de mentorles. Geen gekke gedachte, want zo heeft per klas maar één docent de verantwoordelijkheid over het aanleren van deze vaardigheden aan leerlingen. Of is dit wel zo logisch? Over een inspirerende en andere aanpak met studiecoaches lees je in deze blog over de Lindenborg.

Wat doe jij om je leerlingen studievaardigheden aan te leren?

Deze blog is geïnspireerd op: Handboek voor elke mentor (2014). Maya Bakker-DeJong & Ivo Mijland. Uitgeverij Quirijn: Oirschot.

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search