De theorie achter het lesmateriaal #3: de informatieblokken & ondersteunende informatie

Gepubliceerd op: 5 augustus 2015
Door: Veerle van Pinxteren

Werk je dit schooljaar met Tumult in de brugklas of het LOB-dossier? Of denk je eraan dit volgend jaar te gaan gebruiken? In deze blogserie lichten we stuk voor stuk onderdelen uit dit nieuwe materiaal toe en geven we tips hoe je dit kunt gebruiken in de les. In deze derde blog gaan we in op een onderdeel dat we mede hebben toegevoegd vanwege de behoefte van scholen: informatie over de vaardigheden. Geen droge theorie, maar uitleg over het nut van het toepassen van die ene leerstrategie of een rijtje tips over het zoeken van goede informatie op internet.

In deel 1 van deze serie over ons nieuwe materiaal, vertelde Suzanne je al over de leerstrategieën en vorige week schreef Martina een blog over de soorten opdrachten in het nieuwe materiaal.

informatieblokken-structuur-Tumult-in-de-Brugklas
In deze blog komt dit onderdeel uit Tumult in de Brugklas aan bod

Welke plaats neemt de ondersteunende informatie in het nieuwe materiaal in?
De ondersteunende informatie is te vinden in vier vormen:

1. Informatieblokken
De informatieblokken vind je in de hoofdstukken. Ze zijn kort maar krachtig en je herkent ze aan het informatie-icoontje in de vorm van een i. Deze blokken staan tussen de opdrachten door. Leerlingen kunnen de informatie dan ook gebruiken op het moment dat ze het nodig hebben: om de opdrachten beter te kunnen maken.

Tips voor het gebruik van de informatieblokken:

  • Laat leerlingen de informatie lezen en toepassen in de opdrachten.
  • Laat leerlingen de informatie lezen en vraag vervolgens wat ze de handigste tip of info vinden om zelf voortaan toe te passen en vraag hoe ze dat zouden doen.
  • Verdeel de stukjes informatie over leerlingen in de klas en laat elke leerling in eigen woorden uitleggen wat hij/zij gelezen heeft.
  • Laat leerlingen zelf nog een extra stukje informatie bedenken dat bij het informatieblok kan komen te staan.
Tumult in de Brugklas studievaardigheden tips non verbale communicatie
Voorbeeld van een informatieblok

2. Stappenplannen
De stappenplannen leggen stap voor stap uit hoe je een vaardigheid toepast. Ze bestaan uit maximaal zeven stappen. Elke stap bevat uitleg of praktische tips.

Tips voor het gebruik van de stappenplannen:

  • De stappenplannen zijn handig voor leerlingen om te gebruiken bij huiswerk maken of tijdens leren. Laat ze de stappenplannen die ze het meest nodig denken te hebben bijvoorbeeld thuis boven hun bureau hangen.
  • Ook kunnen ze gebruikt worden om in het lokaal op te hangen. Vindt jouw school het super belangrijk dat de eersteklassers leren plannen? Hang dan het Stappenplan Plannen op posterformaat in de lokalen op. Of zorg voor een paar geplastificeerde exemplaren in elk lokaal.
Tumult in de Brugklas studievaardigheden Stappenplan Mondeling presenteren
Een voorbeeld van een Stappenplan

3. Begrippenlijst
Belangrijke begrippen zijn in elk hoofdstuk gemarkeerd. In de informatieblokken vind je ze ook terug en worden ze wat uitgebreider uitgelegd. Ook is er een begrippenlijst waarin alle begrippen en definities uit de hele methode bij elkaar staan.

Tip voor het gebruik van de begrippenlijst:

  • Handig voor leerlingen om een begrip op te zoeken als ze even niet meer weten wat het betekent;
  • Als je als docent na verloop van tijd wat begrippen wilt herhalen om te kijken of leerlingen nog weten bij welke vaardigheid ze horen of wat ze betekenen, dan pak je even de begrippenlijst erbij.

4. Filmpjes
Waar de stappenplannen voornamelijk met tekst uitleggen hoe je de vaardigheden kunt toepassen, leggen de filmpjes met beeld en geluid uit hoe je dat doet. Handig voor leerlingen die wat auditiever of meer visueel zijn ingesteld.

Tips voor gebruik van de filmpjes:

  • Gebruik een filmpje als aandachtsrichter aan het begin van de les of lessenserie over een vaardigheid. Zo kun je alvast de hele vaardigheid laten zien.
  • Gebruik het filmpje voor Flipping the classroom: de leerlingen kijken de uitleg – oftewel het filmpje – thuis en in de les is er dan tijd om de vaardigheid te oefenen.
  • Gebruik een filmpje als samenvatting aan het einde van een les of lessenserie over een vaardigheid. Vraag na het filmpje bijvoorbeeld aan leerlingen in hoeverre ze denken de vaardigheid nu te beheersen.
  • Gebruik het filmpje op een later moment in het jaar om de vaardigheid nog eens te herhalen. Hoe zat het ook al weer? Welke onderdelen zijn weggezakt en verdienen weer wat aandacht?

Relatie tussen de ondersteunende informatie en de meesterproeven
Behalve dat al deze ondersteunende informatie handig is bij het maken van de opdrachten en het oefenen van de vaardigheden, kunnen ze ook van pas komen bij andere vakken en bij de meesterproeven.

In de meesterproeven laten leerlingen zien dat ze in staat zijn meerdere vaardigheden toe te passen in een (grotere) opdracht. Denk bijvoorbeeld aan het maken en presenteren van een werkstuk: leerlingen laten zien dat ze kunnen samenwerken, mondeling en schriftelijk presenteren. Mochten ze even niet meer weten hoe je ook alweer een presentatie maakt, kunnen ze tips vinden in de informatieblokken, het stappenplan gebruiken of het filmpje terugkijken.

De 4 uitgangspunten van de ondersteunende informatie

1. Just-in-time information
Just-in-time informatie is informatie die aangeboden wordt op het moment dat de leerling het nodig heeft. Om die reden staan de informatieblokken tussen de opdrachten door. Just-in-time informatie is een van de onderdelen van het 4C/ID model, dat we gebruikt hebben bij het ontwerpen van het vaardighedenmateriaal. Mocht je hierover meer willen weten: Bekijk dit mooie overzicht en uitgewerkte voorbeeld.

2. Tipstijl
Om de informatie toegankelijk te maken voor leerlingen, hebben we ervoor gekozen het zoveel mogelijk in ‘tipstijl’ en ‘blogstijl’ te schrijven. Het informatieblok over huiswerk plannen heet bijvoorbeeld ‘5 gouden regels voor het plannen van je huiswerk’ en bevat vijf korte tips.

3. Visueel
Voor dit uitgangspunt geldt eigenlijk hetzelfde als die hiervoor: de informatieblokken en stappenplannen hebben we zo visueel mogelijk proberen weer te geven om het aantrekkelijker te maken de informatie ook daadwerkelijk te lezen. Om die reden hebben we er ook voor gekozen bij dit nieuwe materiaal zélf filmpjes te maken.

4. Kort en krachtig
Verder hebben we geprobeerd de informatie kort en krachtig weer te geven. Daarom kom je regelmatig opsommingen, tips en tussenkopjes tegen.

Wat vind je van deze toelichting? En heb je nog vragen over de ondersteunende informatie? Laat hieronder een reactie achter en we reageren zo snel mogelijk!

Foto bovenin: Horia Varlan

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search