De docent als mens #1: (hoe) zet je je eigen emoties in?

Gepubliceerd op: 10 september 2018
Door: Florianne Sollie

Docenten, mentoren, begeleiders en leerlingen – het lijken wel mensen! Overal waar ze samenkomen, nemen ze hun persoonlijkheden mee. Soms botst dit, soms klikt het erg goed. Leerlingen en hun docenten kunnen tot op zekere hoogte zeer aan elkaar gehecht raken, maar kunnen ook per ongeluk een grondige hekel aan elkaar krijgen. Leerlingen zullen bij jou als docent altijd iets van emotie losmaken. Wanneer laat je dit zien en in hoeverre maak je er gebruik van?

Persoonlijke benadering

Ik ben ervan overtuigd dat een persoonlijke benadering van de leerling het allerbeste werkt. Dit houdt voor mij deels in dat ik gebruikmaak van mijn eigen emoties en soms duidelijk maak hoe ik me voel of wat er speelt in mijn hoofd. Dit draagt bij aan een gelijkwaardigere relatie; iets waar vooral pubers ontzettend veel waarde aan hechten. Betekent dit dat de leerlingen van mijn huiswerkinstituut op de hoogte zijn van al mijn persoonlijke sores? Absoluut niet! Wat dit wél betekent, leg ik hieronder uit.

Begrip tonen

Als docent zul je je in veel verhalen van de leerlingen herkennen. Ook jij hebt je weleens druk gemaakt omdat een vriendin ineens vervelend tegen je deed, ook jij weet hoe liefdesverdriet voelt, en ook jij hebt te maken gehad met ziekte of ruzie binnen de familie. Verder weet je hoe het is om ineens een moeilijke som te begrijpen, om een prijs te winnen, en om een mooi compliment te krijgen. Volgens mij is het daarom van het grootste belang dat je de leerling duidelijk maakt dat je zijn of haar emoties snapt, en dat die normaal zijn. Jouw inlevingsvermogen is deels het resultaat van jouw eigen ervaringen en emoties. Je hoeft die niet met de leerling te delen, maar onbewust geven die de leerling het gevoel dat hij of zij écht begrepen wordt. Superhandig, dus!

Vanbinnen afstand houden

Middelbare scholieren hebben over het algemeen hun handen vol aan zichzelf door hun groei, ontwikkeling, en volle agenda’s. Het is zo vol in hun hoofd dat ze regelmatig spullen vergeten of kwijtraken, de tijd vergeten en laat komen, of zich zo druk maken dat ze het lastig vinden om zich in een ander te verplaatsen. Het gebeurt dan ook regelmatig dat ze dingen zeggen of doen die niet door de beugel kunnen. Als ik mijn leerlingen ergens op aanspreek, houd ik vanbinnen emotionele afstand. Als ik vanbuiten een beetje boos ben op een leerling, ben ik vanbinnen rustig. Soms ben ik inwendig zelfs stiekem aan het lachen om hun fratsen. Als een leerling een verhaal vertelt dat me raakt, parkeer ik mijn ontroering of verdriet tot na de werkdag. Leerlingen hebben geen behoefte aan iemand die uit balans raakt door wat zij zeggen of doen. Zij zoeken iemand die rustig kan blijven en vanuit enige stabiliteit advies kan geven, of grenzen kan stellen. Dat stelt hen gerust. Maar wat nu als afstand houden eventjes niet lukt?

Uitstel werkt

Een poosje geleden had een van mijn leerlingen veel extra begeleiding nodig om te kunnen overgaan. Dit hield in dat ik regelmatig een uur eerder naar het huiswerkinstituut kwam, zodat ik met hem nog individueel kon werken. Op een dag was hij drie kwartier te laat, en hij stuurde me een appje van de volgende strekking: “Oh, ik ben ietsje later, hihi, vergeten te zeggen.” Een diepe en buitenproportionele verontwaardiging maakte zich van me meester. Ik was op dat moment al veertig minuten speciaal op hem aan het wachten, en hij besefte niet eens hoe vervelend dat was! Op dit soort momenten loop je het risico onredelijk te worden en het vertrouwen van je leerling kwijt te raken. Zonde!

Toen hij arriveerde zijn we rustig aan het werk gegaan. Pas aan het einde van de dag heb ik hem aangesproken op zijn onbeleefde appje. Tegen die tijd was mijn ergernis gesleten, en kon ik hem rustig uitleggen dat ik de volgende keer eerder bericht zou willen, een bevestiging van zijn ouders, en toch op zijn minst een ‘sorry’. Had ik hem meteen bij binnenkomst aangesproken, dan was ik waarschijnlijk boos geworden én, nog erger, vergeten te vragen naar zijn kant van het verhaal. De beste man had zijn broertje en zusje opgehaald van school omdat zijn moeder ziek was.

Lees ook over uitstel in het boek ‘Omdenken’ van Berthold Gunster. Meer info over omdenken vind je hier. Ook heeft Tumult een leuke les om kennis te maken met omdenken.

Laat positieve emoties zien!

Tot slot maken leerlingen heel regelmatig zeer positieve emoties los. Ik vind het belangrijk om dat niet te verbergen. Ik kan zó trots zijn als een leerling een geheel nieuwe manier van leren oppakt, of ontroerd als ze elkaar troosten, of blij als ze met veel humor verslag doen van hun schooldag. Ik lach met ze mee, ik vertel ze dat ik trots ben, ik zeg het wanneer ze me blij maken. Ze krijgen al genoeg kritiek, niet in het minst van zichzelf. Zijn wij als docenten uitgesproken positief, dan doet dat onze leerlingen ongelofelijk goed. Laat zien dat ze je blij maken!

In mijn volgende blog bespreek ik de balans tussen sterk, overtuigd of streng zijn, en je als docent kwetsbaar opstellen. Wil je voor die tijd meer weten over mijn werk? Kijk dan op www.flowhuiswerk.nl.

Misschien vind je dit ook interessant

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search