Handig bij leren, lesgeven én werken: mindmappen!

Gepubliceerd op: 14 april 2015
Door: Hans Wendel

Wie wil dat niet: kwaliteiten van mensen gebruiken om in korte tijd een probleem op te lossen? Of het nou gaat om het (met je leerlingen) in kaart brengen van de ontwikkeling van de moderne kunst ten tijd van Matisse of om het (met je collega’s) bedenken van de beste manier om de diefstal uit je magazijn te verminderen. Met mindmappen haal je in korte tijd samen of alleen de kern van het probleem naar boven en kun je de oplossingen in kaart brengen.

Ik sprak over mindmappen met Bob Smits, collega bij de Tumult Groep. Bob past mindmappen veel toe in projecten op scholen en bij organisaties. Bob is degene die als expert is betrokken bij de ontwikkeling van het leerpad over online mindmappen en veel workshops over mindmappen geeft.

Wat is mindmappen eigenlijk? En waarom werkt het zo goed?
‘In je hersenen worden continu verbindingen gemaakt die er voor zorgen dat je bijvoorbeeld dingen onthoudt, begrijpt of kunt uitvoeren. Dat is een prachtig proces dat chaotisch aandoet, bij iedereen anders werkt maar altijd gaat over verbindingen maken. Bij mindmappen maak je gebruik van hoe hersenen werken. Mindmappen is de vaardigheid om een kernvraag te stellen en daarbij vervolgens allerlei verbindingen te ‘visualiseren’ door het gebruik van teksten en beelden. Je kunt die visualisatie alleen of in teams maken. Je kunt het op papier doen, met memootjes of één van de diverse online tools gebruiken.

Ter info kun je dit filmpje eens bekijken over dat maken van verbindingen in hersenen:

Mindmappen begint dus met het stellen van een kernvraag: wat is het probleem dat we moeten oplossen? Vervolgens kun je aan die kernvraag allerlei subvragen verbinden die op een of andere manier met de kernvraag verbonden zijn. Dat kun je doen in woorden of met beelden. Of je nou alleen of met een groep mindmapt: ieders input is welkom, er bestaat geen ‘nee’ en er is niemand die door gebrek aan kennis de zaak ‘in de war kan schoppen’.

Omdat we in deze tijd steeds meer nieuwe informatie tot ons krijgen, en tegelijkertijd het de uitdaging is om door samenwerken ieders talenten te benutten, is mindmappen een vaardigheid die eigenlijk onmisbaar is bij leren, lesgeven en werken.

En last but not least: door het maken van een mindmap, door het in kaart brengen van grote lijnen, maak je je hersenen leeg. Je hoeft niet meer onrustig te woelen ’s nachts: maak een mindmap van waarover je ligt te dubben en je hebt je gedachten onder controle.’

Hoe kun je mindmappen leren?
‘Iedereen mindmapt al; het zit ingebakken in de hersenen. De manier waarop we het doen en wanneer we het doen kun je leren. Hoe? Vooral door te doen natuurlijk, maar er zijn wel een aantal manieren om de vaardigheid verder te ontwikkelen. Om te beginnen is het handig als je in staat bent om te associëren, om ‘los’ in je hoofd te zijn zodat je makkelijk verbindingen kunt maken. Daarnaast moet je gefocust kunnen werken. Ten slotte is het handig als je snel kunt denken, maar dat is eigenlijk al het gevolg van die eerste twee punten.”

Heb je een paar concrete voorbeelden?
“Ik overlegde eens met het communicatieteam van een technisch bedrijf over de te kiezen communicatiestrategie. Het was een lastige sessie en we kwamen maar niet verder. Om de ‘worsteling’ te doorbreken stelde ik voor om alles even los te laten en een mindmap te maken met elkaar. Ik gebruikte daar de online tool MindMeister voor en nodigde iedereen uit te mindmappen rondom de kernvraag: ‘Wat is onze communicatiestrategie’. In no time hadden we alle relevante subvragen in beeld (‘wie zijn we’, ‘wat zijn onze producten’, ‘wie is onze doelgroep’) die we daarna ook direct beantwoordden. Binnen een uur hadden we de strategie in kaart gebracht. Dit was overigens wel een mindmap-hoogtepunt. Meestal kost het een aantal sessies, waarvan de eerste vaak gezamenlijk op locatie is om daarna online te vervolgen. Als ik online werk met een team werk ik meestal met MindMeister en combineer dat met Skype of Google Hangout: ik combineer mindmappen met online contact.

In lessen op school is mindmappen een geweldige manier om iedereen te betrekken en vooral om ervoor te zorgen dat de lesstof gaat leven. Ik herinner me een online mindmapproject waarbij een klas samenwerkte rondom het thema ‘impressionisme’ in de tool MindMeister. De docent kon precies zien wie welke input gaf, kon zelf lesstof toevoegen en leerlingen leerden al doende veel over impressionisme; de mindmap werkt ook direct als samenvatting. En terugkomend op de werking van de hersenen: door de mindmap werden er verbindingen in hersenen van leerlingen gemaakt.”

Van alle tools: waarom MindMeister?
“Deze tool biedt de basisfunctionaliteiten om te mindmappen. Maar daarnaast biedt MindMeister de mogelijkheid om in teams gezamenlijk te mindmappen, taken aan deelnemers te geven en daar zonodig deadlines aan te verbinden. Ook kun je zien wie wat doet en kun je continu monitoren wat er gebeurt.”

Zijn er nog hobbels bij mindmappen?
“Net als met alle andere dingen moet je in de les of bij een project wel gewoon beginnen, je moet de stap nemen om op een andere manier te werken dan je gewend bent. En mensen zijn gewoontedieren… Ik merk op scholen en binnen organisaties vaak zowel enthousiasme over de uitgangspunten en tegelijkertijd terughoudendheid om te starten. Dat is de rol van de docent op school of teamleider binnen een organisatie: de zaak op gang brengen, iedereen enthousiasmeren om te beginnen, en het proces van mindmappen als een moderator begeleiden. Maar mindmappen is simpelweg een must in de 21e eeuw!”

Wie heeft er ook ervaring met mindmappen in de klas of bij projecten en wil die ervaring delen? En voor alle anderen: bekijk het leerpad op het kanaal van Edutrainers!

Foto bovenin: Ewan McIntosh

Misschien vind je dit ook interessant

Blog Tumult voor het vmbo

Tumult voor het vmbo!

“Vmbo’ers zijn dom!” “Vmbo’ers hebben veel meer vrije tijd.” En “ze houden niet van leren.” Herkenbare uitspraken? Het zijn typische vooroordelen die de vele talenten

Lees meer »

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Search