Franse kinderen gooien niet met eten: over geduld hebben en opvoeden

‘Een derde van je leven bestaat uit wachten.’ Deze uitspraak nam ik mijn vader niet in dank af. We stonden namelijk al een uur in de rij voor een of andere culturele bezienswaardigheid in Normandië. Daarbij was dit nou niet de meest opmonterende uitspraak van het jaar. Een derde? Dat is echt veel!

Toen ik tien jaar later mijn LIO-stage deed voor de lerarenopleiding, werd ik met een soortgelijke uitspraak geconfronteerd. Mijn stagebegeleider maakte me vanaf het begin al duidelijk dat opvoeden hetzelfde is als het uitstellen van aandacht (en dat een heel groot deel van het lesgeven bestaat uit opvoeden, daar kwam ik ook snel genoeg achter). Oftewel: leer je leerlingen te wachten.

Vijf jaar later lees ik een boek: Franse kinderen gooien niet met eten. En ik weet niet precies wat het is -want het is een boek vol opvoedingsadviezen voor ouders en ik heb geen kinderen – maar het verhaal intrigeert me. De Amerikaanse Pamela Druckermann woont met haar Britse man en kinderen in Parijs en is vastbesloten te achterhalen wat die Fransen nou precies doen wat ervoor zorgt dat hun kinderen ‘niet met eten gooien’ aan tafel en ‘hun nachten maken’, oftewel: na 2 maanden al doorslapen. Opvoeden is leren wachten, zo zegt de schrijfster. De kern van het verhaal is wat mij betreft te vatten in twee woorden waar de schrijfster het in haar boek over heeft: ‘le cadre’ (het kader) en ‘la pause’ (de pauze).

Le cadre
Het kader geeft de grenzen aan die ouders stellen en handhaven. Binnen die grenzen hebben Franse kinderen enorm veel vrijheid. Het komt erop neer dat ze niet zomaar hun eigen zin kunnen doen. Af en toe ‘nee’ krijgen, leert hen omgaan met frustratie, dat ze niet alleen op de wereld zijn en dat alles op zijn tijd komt. Weten dat er altijd grenzen zijn, geeft kinderen daarbinnen enorm veel vrijheid.

La pause
De pauze houdt in dat ouders hun kinderen niet meteen de aandacht geven waarom ze vragen: ze reageren niet meteen, ze lassen eerst een pauze in om hun kind te observeren. Dit begint al als het kind pas net geboren is: eerst observeren hóe je kind huilt, dan bepalen wat je doet.

Wat mij betreft hoort wachten tot het pakket vaardigheden waarmee een leerling voorbereid is op de toekomst. Misschien is wachten zelfs een 21st century skill, aangezien tegenwoordig alles snel voor handen is. Vergelijk de internetsnelheid van vandaag de dag maar eens met de inbelverbindingen van een aantal jaren geleden. Of de snelheid waarmee we reizen. Wachten en geduld zijn geen vaardigheden meer die we in veel situaties oefenen. Maar ze zijn o zo belangrijk. Denk maar aan hoe belangrijk het is om te kunnen wachten bij samenwerken: je moet kunnen wachten tot iemand is uitgepraat, wachten tot een ander zijn deel van het werk af heeft, wachten tot iedereen er is, wachten op je beurt etc.

Als je hebt leren wachten, maakt dat je leven een stuk makkelijker, zowel op school, als thuis, als later in je leven en werk. Aangezien – volgens mijn vader – een derde van je leven uit wachten bestaat en je vaak geen invloed hebt op de duur van dat wachten – want nee, de wereld draait niet alleen om jou;-) -, wordt je leven een stuk aangenamer als je die wachtperiode met geduld weet uit te zitten. Of zoals ik op internet tegenkwam: ‘Geduld gaat niet over wachten, maar over de vaardigheid om een positieve houding te behouden tijdens het wachten.’ Laat je leerlingen en kinderen dus situaties ervaren waarin ze moeten wachten. En niet minder belangrijk: help hen deze wachtperiode goed door te komen.

O ja, en dat uur wachten voor de tapisserie van Bayeux in Normandië? Dat was het wachten meer dan waard! Niet alleen heb ik een prachtig handgeborduurd doek van 70 meter(!) lang gezien, maar ook een les voor het leven geleerd: geduld is een schone zaak.